رشته معماری چیست و چه تفاوتی با رشته مهندسی عمران دارد؟
معماری یکی از کهن ترین علوم که از پیشینه چندین هزار ساله برخوردار است. یعنی از زمانی که انسان پا به عرصه حیات نهاد تا به امروز بوده و نمونه های آن به شکل بناها و هر آنچه می‌بینیم و یا هر فضایی که در آن هستیم جزء معماری است، (به غیرجهان هستی و طبیعت بکر و مخلوقات که خالق و معمار آن پروردگار متعال است). مهندس، در لغت به معنای هندسه دان است و معمار هنرمندی است، که از علوم فلسفه، علوم اجتماعی، اقتصادی، علوم زیستی و... آگاه است که به کمک مباحث هندسی بنایی می‌سازد.

تفاوت رشته معماری و عمران را بیان نمایید؟
 معمار به  عنوان خالق یک اثر معماری و بنا است، که کلیت طرح از جمله ایجاد یک طرح سازه ای برای ساخت بنا و ترکیب بعد هنری و مهندسی سازه و ریاضیات را شامل می‌شود، ولی به علت تخصصی شدن فعالیت های ساختمانی و گستردگی علوم و تکنولوژی در فرآیند ساختن ساختمان، تصمیم گیری در زمینه اسکلت سازه نظیر تیرها، ستون ها، بادبندها، پی و غیره به عهده مهندس عمران است. پس وجه اشتراک این دو رشته این است، که هر دو با ساختمان و ساخت و ساز بنا سر و کار دارند، اما مهندس عمران در پروژه های مثل سدسازی، راه سازی و غیره  فعالیت بیشتری دارد و چگونگی ساخت سازه ها، آزمایش روی مصالح ساختمانی مختلف و بررسی میزان مقاومت آن ها از اصلی ترین پارامترهای این رشته محسوب می‌شود.

 مهمترین چالش و دغدغه و مشکلات جامعه معماران را تشریح نمایید؟
مشکلات اقتصادی تاثیر مستقیم برای ساخت و ساز دارد و کشوری که از لحاظ اقتصادی قدرتمند باشد ما بناها و بافت شهری فاخر و قابل قبولی در آن خواهیم دید و امیدوارم روزی برسدکه ما هم از لحاظ اقتصادی در جایگاه خودمان باشیم و این امر باعث رشد و شکوفایی در معماری ما خواهد شد. یکی دیگر از مشکلات روز جامعه مهندسی مغایرت بین ظرفیت پذیرش دانشجو و تقاضای بازار و بیکاری می‌باشد، که این امر باعث افت جایگاه و کیفیت مهندسان جامعه شده است.
    
 با توجه به شرایط حاکم در جامعه، مطالبه اصلی جامعه مهندسان معمار از مسئولان ذیربط چیست؟
مطالبه اصلی جامعه مهندسان اعم از معماری و عمران و... یک مطالبه صنفی است و این  به روزرسانی تعرفه خدمات مهندسان است، که تا کنون به شکل درست رفع نشده و این امر سبب به کار آمدن افراد غیر متخصص (کارفرمایانی که متخصص ساخت و ساز نیستند)، در امر ساخت و ساز شده است،که مشکلات زیادی به بار خواهد آورد. در حالی که اگر تعرفه های نظام مهندسی درست و واقعی باشد مهندسان در حوضه ساخت وساز به صورت جدی و تمام وقت حضور می‌یابند وکارفرمایان در جایگاه خود از مهندسان طراح و سازنده مطالبه کیفیت ساختمان خود را خواهند کرد.
 
 مهمترین تصمیماتی که اخذ آن ها برعهده مهندسی معمار است کدامند؟
تمامی مهندسان معماری پس از اخذ مدرک تحصیلی و گذراندن سنوات مجاز، به ازای هر مدرک تحصیلی، می‌توانند با شرکت در آزمون های ورود به حرفه نظام مهندسی و با قبولی در این آزمون، پروانه اشتغال به کار در رشته طراحی، نظارت و اجرا دریافت کنند.
مهندس طراح و معمار ساختمان لازم است با توجه به نیاز و خواست کارفرما و مالک، طرح مناسبی را با رعایت اصول معماری ارائه دهد. تهیه تمامی نقشه های فاز یک (طراحی) و فاز دو (اجرایی) بر عهده طراح معمار است.
طراحی معماری طبق موارد مذکور در دستور نقشه شروع می‌شود. دستور نقشه، مجوز ساخت و ساز و پروانه ساختمان از شهرداری دریافت می‌شود، طراحی معماری با توجه به دستور نقشه، ضوابط شهرسازی و معماری، خواسته های مالک و رعایت اصول معماری نقشه های ساختمان صورت می‌گیرد.
اخذ تاییدیه نقشه های معماری از شهرداری و سایر مراحل صدور پروانه ساختمان به عهده مهندس معماری است، که نقشه های طراحی معماری را ترسیم نموده است. همچنین اصلاحات طراحی معماری در صورت لزوم و قابلیت اجرایی شدن ساختمان نیز بر عهده مهندس معمار است. اجرای ساختمان بر اساس آیین نامه مقررات ملی نظام مهندسی و دستورالعمل های شهرداری در تمامی مراحل اجرای کار بر عهده مجری ساختمان است.
وظایف مجری ساختمان عبارتند از، مطالعه و بررسی نقشه های اجرایی ساختمان و اعلام اشکالات احتمالی به طراح، ارائه برنامه زمانبندی کارهای اجرای ساختمان، رعایت اصول ایمنی و حفاظت کارگاه، رعایت قوانین نظام مهندسی و ضوابط شهرداری، هماهنگی با ناظر مربوطه در صورت نیاز به تغییرات در نقشه‌های اجرایی، تهیه و ارائه نقشه های چون ساخت و اخذ تاییدیه از ناظر، همچنین مجری پروژه موظف است، از مهندسان رشته های دیگر ساختمان، کاردان های فنی، معماران تجربی،کارگران و استاد کاران و هم چنین عوامل فنی ماهر در اجرای دقیق پروژه استفاده کند و مصالح مورد استفاده در پروژه توسط مجری باید با مصالح مندرج در نقشه ها تطابق داشته باشد. علاوه بر موارد مذکور، مهندس مجری ساختمان (حقیقی یا حقوقی) موظف است ،تمامی ساختمان های احداثی خود را تحت پوشش بیمه کیفیت اجرای ساختمان از طریق شرکت های بیمه، پس از تهیه نقشه ها، انتخاب مجری ذیصلاح لازم به انتخاب ناظر است. انتخاب ناظر ساختمان با مالک نمی‌باشد و به صورت حاکمیتی است و توسط سازمان نظام مهندسی معرفی می‌شود. مهندسان ناظر ساختمان شامل ۵ رشته است، که شامل رشته های عمران، معماری، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی و نقشه برداری است. در صورتی که ناظر نقشه برداری برای پروژه ساختمانی موجود نباشد، مسئولیت های مربوطه بر عهده ناظر معماری در ازای پروانه اشتغال به کار است.
در صورتی که پروژه ساختمانی تک ناظر نباشد، وظایف ناظر معماری دارای پروانه اشتغال به کار به طور خلاصه به این صورت است که، قبل از عملیات اجرایی ساختمان، بازدید از محل اجرای پروژه، ارزیابی محل پروژه، بررسی کامل نقشه های معماری، کنترل ابعاد و اندازه های مهم زمین و تایید تطابق مشخصات زمین با نقشه های موجود و پروانه ساختمان، حین عملیات اجرایی ساختمان، بررسی تمامی موارد حین اجرای ساختمان بر اساس چک لیست های ناظر معماری شامل، خاکبرداری و فونداسیون، اسکلت ساختمان، سفت کاری و نازک کاری بعد از عملیات اجرایی ساختمان، بررسی وکنترل مجدد تخلفات، وتنظیم گزارش اتمام عملیات معماری ساختمان است.

 یکی از ایراداتی که به شهرسازی ما وارد است، انبوه سازی در کشور بدون توجه به اصول معماری، بافت اجتماعی و جامعه شناسی کشور و نیز سیاست هایی است که در این زمینه اتخاذ می‌شود، راهکار شما به عنوان کارشناس ارشد معماری چیست؟
متاسفانه انبوه سازی هایی در اطراف شهرهای کشور بدون توجه به اصول معماری، مسائل فنی و شهرسازی صورت می‌گیرد و استان آذربایجان شرقی (تبریز) از این بابت مستثنی نیست، از جمله مواردی چون بهبود کیفیت سکونت، دسترس بودن امکانات و خدمات شهری، رعایت تنوع طبقاتی و اجتماعی، رعایت شرایط اقلیمی منطقه و ...که باید در شهرسازی های ما رعایت می‌شدکه دغدغه و چالش دهه های اخیر است تا این گسستگی تاریخی که در معماری قدیم و معاصر ما رخ داده اصلاح شود متاسفانه رعایت نشده است.
ما در شهرک سازی های جدید می‌توانستیم با گذراندن طرح های مطالعاتی درست و منحصر به فرد هر منطقه و هر اقلیم از کشور این کمبود و خلاء در هویت معماری که وجود دارد اصلاح کنیم. به نظر بنده این مشکلاتی که ما در شهرسازی و معماری خود می‌بینم، عمدتاً از مسئولان ذیربط می‌باشد. به عنوان مثال ما اگر شهر تبریز که معماری درون گرا با شرایط اقلیمی سرد و خشک و شهر آبادان که  معماری برون گرا و شرایط اقلیمی گرم و مرطوب که کاملاً  متفاوت از هر نظر اعم از فرهنگ و اقلیم در نظر بگیریم، باید ساختمان و بنایی متفاوت داشته باشیم ولی متاسفانه شما مسکن مهرهای این دو شهر رو در قالب یک عکس ببینید، متوجه این امر نمی‌باشید که کدام یک متعلق به کدام شهر است، و این درد بزرگی است که جای تامل دارد. همان طور که عرض کردم، اقتصاد و سیاست تاثیر مستقیم بر شکوفایی معماری آن شهر و کشور دارد. تا زمانی این دو اصل نباشد و متخصصان معماری و شهرسازی تصمیم گیرنده این حوزه نباشند، ما همچنان این مشکلات را خواهیم داشت و در مسکن ملی این اشتباهات رو دوباره انجام خواهیم داد.

 مشکل اصلی معماران امروزی این است که یا به سبک غربی گرایش پیدا کرده‌اند یا بیش از حد سنتی کار می‌کنند، علت آن چیست؟
بله متاسفانه کنار گذاشتن معماری بومی و الگوبرداری از معماری غربی مشکل معماری روز ما است. معماری امروز ما دچار فریفتگی الگوهای غربی شده است و به پیروی از آن شهرهای ما شامل عناصر و اسامی بی مفهومی شده است. بنده معتقد هستم که ما در شهرهای خود می‌توانیم الگوهای معماری متنوعی داشته باشیم، اما متاسفانه درست عمل نکرده‌ایم، به عنوان مثال ما باید بافت تاریخی شهر تبریز رو حفظ و نگهداری می‌کرده و از اضافه کردن ساختمان‌های جدید و بی هویت در داخل این محدوده پرهیز می‌کردیم، که متاسفانه این امر به خوبی از طرف شهرداری محترم، میراث فرهنگی و حتی سازمان نظام مهندسی مدیریت نشده است. همچنین می‌توانیم بافت‌های جدی شهری با الگوهای معماری خودمان تاثیر پذیر از اقلیم، فرهنگ و مصالح مشخص منطقه داشته باشیم. یکی دیگر از بافت‌های شهری دیگری که می‌توانیم در کلانشهر داشته باشیم، بافت‌های مدرن بین الملی است، که در همه کشورهای پیشرفته دنیا شاهد آن هستیم، از همسایگی ترکیه و کشورهای عربی گرفته تا اروپا، آمریکا و شرق آسیا. ما اگر بتوانیم در شهرمان این سه بافت رو در منطقه و محدوده خود رعایت کنیم، به اکثر سلایق و ارزش‌های معماری که خواستار آن هستیم خواهیم رسید و شاهد این آشفتگی و سبک‌های معماری متفاوت در هر بافتی رو نخواهیم بود.

 در معماری، هر کس که دوست دارد دست به ساخت و ساز می‌زند که متاسفانه بافت شهر را زشت جلوه نموده است، علت این بی نظمی و آشفتگی در چه می‌دانید؟  
بله متاسفانه، هر کسی به غیر از متخصصان ساخت و ساز بخواهد در این خصوص دخالت کند، شاهد بافت شهری زشتی خواهیم شد، علت این بی نظمی و آشفتگی شاید به موارد زیادی بستگی داشته باشد، که بنده مهمترین آن را به عدم اجرای درست قانون و تبدیل شدن مسکن از کالای مصرفی به کالای تجاری در کشور است، که این امر باعث به وجود آمدن دلالان و سوداگران مسکن شده است.

 معماری امروزی چه پاسخی می‌تواند به آسیب‌ها و فقدان‌های انسان مصرف کننده‌ای باشد که اکنون کلانشهرها را تجربه می‌کند، داشته باشد؟
مهاجرت و زندگی در کلانشهرها برای افرادی که از اقلیم‌ها و شهرهای مختلف که دارای سنت های خاص هستند، مشکلات و مسائلی را دنبال خواهد داشت، زیرا انسان کلانشهری در مواجهه با اقتصاد پولی و تحرکات عصبی که در کلانشهرها حاکم هست، به جای برخوردهای عاطفی و بدون چشم داشت، حسابگرانه رفتار می‌کند. زندگی کلانشهری برعکس زندگی‌های روستایی و کم تراکم به سبب گستردگی ارتباطات و وقت شناسی و دقت در روابط اجتماعی ساختار شخصیت افراد رو تحت تاثیر قرار می‌دهد و این سبب می‌شود، که انسان کلانشهری یک زندگی منظم و قراردادی رو بپذیرد.
در زندگی‌های مدرن شهری شخصیّت فرد بر اثر عوامل حاکم بر شهر دیگر به اجتماع خاصّی که قبلاً عضو آن بوده وابسته نیست و از او فردی مستقل با منافع شخصی خاصّ خود و برخوردار از آزادی عمل فراوان، ساخته است. آزادی در کلانشهر تنها به جنبه‌ منفی آن یعنی رهایی از سنّت اجدادی، تاریخی و دینی و... محدود نمی‌شود، بلکه آزادی فردی را نیز شامل می‌شود و فرد در کلانشهر در تنظیم شیوه زندگی خود، آزادی و استقلال می‌یابد. انسان کلانشهری می‌تواند سبک زندگی خود را آزادانه برگزیند، بر خلاف شهرهای کوچک که در قید و بند یک سری سنت‌های دینی و قبیله ای هستند، و این امر در خیلی موارد باعث سلب آزادی شخصی می‌شود.
در زندگی کلانشهری در برخی از کشور‌ها به خصوص کشور ما در حال حاضر شهروندان علیرغم تماس‌های روزانه بسیار با انسان‌ها، از کمبود روابط عمیق و شاد رنج می‌برند و یک دل زدگی در شهرها حاکم است و افراد جامعه شهری در حال حسرت خوردن و بازگشت به قدیم و زندگی روستایی با سنت های خاص خود هستند، در واقع یک زندگی عاری از غم و غصه و بدون استرس و همراه با آرامش را آرزو می‌کنند. ما طراحان و مسئولین شهری و نظام سیاست گذار در این عرصه هر کدام بر حسب وظیفه، باید راهکاریی را ارائه نماییم و این از طرف طراحان می‌تواند به ایجاد محیطی محلی با بافت سنتی که القا دهنده حس معماری گذشته باشد، طراحی محیط مناسب برای گسترش روابط عمیق و چهره به چهره، ایجاد محیطی آرام، ایجاد آمفی تئاترهای رو باز و سرپوشیده با اکران فرهنگ‌های خاص محلی، ایجاد فضاهای شاد شهری... باشد و از طرف مسئولان و نظام سیاست گذار کشوری به تغییر سیاست‌های کلی حاکم بر جامعه بر اساس خواست زندگی ایرانی باشد.

کلام آخر؟
ان‌شاءالله، روزی برسد شاهد رشد و شکوفایی اقتصاد و به تبع آن معماری باشیم، تا بتوانیم نیازهای و خواسته‌های جامعه و مردم کشورمان رو برطرف سازیم و بتوانیم یک زندگی شاد و آرامی داشته باشیم