عجب شیر پرس - در شرایط کرونایی حاکم بر اقتصاد کشور که آسیبهای جدی را بر بخشهای مختلف اقتصادی وارد آورده ، نیاز مبرم بر آن است که در راستای تحقق فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر جهش تولید و حمایت از تولید ملی، با اراده ای والا و نیتی پاک، قدمهای مهمی را در جهت توسعه اقتصادی استان و ارتقای تولید ملی برداشته شود. در همین راستا و برای تبیین وضعیت موجود استان آذربایجان شرقی و همچنین برای شناخت بیشتر از خدماتی که استانداری این استان در سال جهش تولید صورت می دهد، مصاحبه ای با آقای دکتر علی جهانگیری معاون محترم هماهنگی امور اقتصادی استانداری آذربایجان شرقی و مدیر سابق منطقه ویژه علم و فناوری ربع رشیدی و نماینده استاندار در حوزه فناوری و اقتصاد دانش بنیان ترتیب داده ایم. همچنین ایشان سابقاً در مقام مدیر کل آموزش و پژوهش استانداری، رئیس گروه امور اقتصادی استانداری،رئیس مرکز خدمات سرمایه گذاری استانداری، دبیر ستاد حمایت از سرمایه گذاری استان، سرپرستی اداره مطالعات و برنامه ریزی سازمان جهاد سازندگی سابق استان و معاون اقتصادی سازمان منطقه تجاری آزاد ارس را در کارنامه خود داشته اند. گفتگوی ویژه ما با وی تقدیم خوانندگان این رسانه می گردد:
سیاست گذاری دولت را در راستای حمایت از سرمایه گذاران بخشهای مختلف استان، تشریح نمایید؟نظر به اینکه فعالیت اقتصادی تمامی استانها در قالب اقتصاد ملی انجام می گیرند، به این معنی است که استانها به صورت فدرالی حمایت نمی شوند و هر اتفاق یا تصمیمی که در سطح ملی رخ می دهد دارای برش استانی بوده که به نوعی حمایت رسمی محسوب می شود. در خصوص حمایت از سرمایه گذاران در حالت کلی قانون حمایت از سرمایه گذاری را داریم که بیشتر مربوط به بخش خارجی است و همینطور قانون رفع موانع تولید، کارگروه تسهیل فضای کسب و کار بعلاوه تسهیلات مختلف که هر سال ابلاغ می شود و در بحث طرح رونق تولید، تبصره 18 و نوسازی واحدهای صنعتی، اشتغال روستایی و غیره کاربرد دارد که از طرف دولت در قالب حمایت رسمی صورت می گیرد. در کنار این بحث، مسئله دیگر این است که هر یک از استان ها بتوانند به موقع این اعتبارات را با برگزاری جلسات و پیگیری های مستمر در موارد مطرح شده جذب نمایند و سازمان های اقتصادی و کارگروه های مرتبط را فعال کنند. لذا در استان آذربایجان شرقی هم سعی بر این است که امکانات ملی از نظر اعتباری و همچنین از لحاظ خدمات در کارگروه تسهیل به موقع شناسایی و استفاده شود. همچنین لازم به ذکر است سیاست عمومی مدیریتی در استان که تحت نظر شخص استاندار و به دنبال آن توسط بخش معاونت اقتصادی اجرا می شود، بهبود فضای کسب و کار و حمایت جدّی از بخش خصوصی است که در هر یک از این حوزه ها پیگیری های لازم توسط کارشناسان آشنا به موضوع، به عمل می آید.
به عنوان معاون هماهنگی استانداری در حوزه اقتصادی، چه خدمات و حمایت هایی را در عرصه صنعت و تولید نسبت به فعالان این عرصه داشته اید؟یکی از کارهای اصلی معاونت هماهنگی امور اقتصادی، رسیدگی به مشکلات تولید و صنعت در حیطه استان است و در واقع این معاونت به عنوان پل ارتباطی بین سازمان های مرتبط و تولید کنندگان عمل می نماید و اقدامات لازم در راستای رفع مشکلات آنها و ایجاد تفاهم بین واحد های مختلف تولیدی با ارگانهای ذیربط انجام می شود. در این خصوص کارگروه های مختلفی مثل کارگروه تولید، کارگروه رفع موانع تولید و کارگروه تنظیم بازار و غیره در استان به طور مستمر تشکیل می شوند که به صورت تخصصی به بررسی و رفع موانع واحدهای تولیدی می پردازند. علاوه بر این، پرداخت تسهیلات از منابع مختلف در جهت حمایت از تولید و صنعت استان هم یکی دیگر از بخش های خدماتی است که با هماهنگی معاونت امور اقتصادی استانداری اتفاق می افتد. لازم به ذکر است در برخی موارد، برون داد جلسات هماهنگی بین واحد های دارای مشکل با سازمان های مربوطه ، نتیجه مطلوب برای واحد تولیدی را در پی ندارد. یکی از دلایل عمده این امر عدم توانمندی و نبود ظرفیت های انطباقی در واحد تولیدی برای عرضه کالا یا خدمات بروز است. به عنوان مثال تولید تلویزیون سیاه و سفید یا گوشی های قدیمی موبایل، دیگر نیاز مصرف کننده را تأمین نمی کنند و علیرغم حمایت دولت و اعطای وام این نوع تولید عمر خود را کرده و زمانش را سپری نموده است. به همین دلایل در کارگروه های فوق الذکر، بخش خصوصی را هم وارد کرده ایم که خودشان نظاره گر بعضی از موارد حل ناشدنی باشند تا همه مباحث و مشکلات به سمت بخش های دولتی کشانده نشود.
پروژه های صنعتی و همینطور معدن استان آذربایجان شرقی را که در حال اجرا هستند تشریح نمایید؟ طبق آمار در حوزه صنعت 1800 پروژه در حال اجرا داریم که از این تعداد 900 پروژه 60 در صد عملیاتی شده اند. در بین این طرحهای صنعتی تعدادی از آنها بسیار حائز اهمیت هستند به عنوان نمونه شهرک تخصصی شیشه که در تولید شیشه های سولار سیستم به شکل کریستال فعالیت خواهد کرد و برای اولین بار در ایران تولید خواهد شد و یا تولید شیشه اتومبیل است که قبلاً نزدیک 60میلیون دلار به کشور وارد می شده است که بعد از بهره برداری، در داخل کشور تولید خواهد شد و حدوداً برآورد مالی این پروژه 3000 میلیارد تومان خواهد بود. پروژه های صنعتی دیگری را هم در بناب و میانه داریم که در بحث ریخته گری اصلی فولاد در حال پیشرفت هستند. در مورد خودرو هم پتانسیل های خوبی در شرکتهای گوناگون داریم که پیگیر جدی آن هستیم که دارای پلتفرم مشخصی در داخل استان خواهد بود. ولی باید گفت که اقتصاد فقط بخش صنعت نیست به همین دلیل در سایر بخشها هم پروژه هایی را داریم که در حال اجرا هستند. در بخش خدمات 11 هتل در حال ساخت هستند ودر بخش کشاورزی هم گاوداری 15هزار رأسی شبستر که مربوطه به کارخانه شیرین عسل است و در حال اجراست و همینطور صنایع تبدیلی و راه اندازی گلخانه های مختلف در ارس، هریس وسراب وگاوداری آذرنگین در نزدیکی آخولا که از طریق بخش خصوصی اجرا می شوند، جزو طرحهای مهم بخش کشاورزی محسوب می شوند. لازم است اشاره کنم که از اوخر سال 96 به بعد علیرغم فشارهای وارده از طرف غرب به اقتصاد ایران، سرمایه گذاری ثابت در داخل استان در حد قابل قبول اتفاق افتاده است که با توجه به شرایط اقتصادی کشور دور از انتظار بود. تاسیس واحدهای مختلف تولیدی از یک طرف و توسعه واحدهای موجود از طرف دیگر منجر به سرمایه گذاری گسترده در استان شده است. تمام موارد پیش گفته که نشان از رشد سرمایه گذاری در حوزه صنعت و کشاورزی دارد باعث شده که استان از لحاظ اقتصادی عملکرد و رتبه قابل قبولی داشته باشد. امّا در بخش خدمات که قسمت عمده اقتصاد را تشکیل می دهد، ویروس کرونا آسیب های جدی را برآن وارد ساخته است و منجر به وضعیت نامطلوبی در استان شده است. در بحث معدن هم علیرغم پتانسیل های موجود استان، سابقاً در این بخش آن طور که باید و شاید پرداخت نشده است اما در طول دوسال گذشته معاونت هماهنگی امور اقتصادی تمام تلاش خود را در شناساندن و توسعه این بخش در استان انجام داده است. اخیراً برنامه ای تحت عنوان توسعه اقتصاد معدن استان تهیه شده که طبق آن پیگیری های لازم در راستای خدمات رسانی به طرح های بزرگ معدنی مثل معدن استان تهیه شده که طبق آن پیگیری های لازم در راستای خدمات رسانی به طرح های بزرگ معدنی مثل معدن مس سونگون و طرحهای توسعه ای آن، طرح معدن مس زیگلیگ که (مابین مشگین شهر و اهر واقع است و سرمایه گذاری بسیار خوبی در آنجا اتفاق افتاده که در آینده نزدیک تأثیر خود را از لحاظ اشتغال زایی هم نشان خواهد داد) توسط این معاونت انجام می گیرد. بنابراین در بخش معدن همانند حوزه صنعت، اقدامات و پیگیری های مستمری انجام شده و با صرف زمان و انرژی لازم معادن استان بالفعل خواهند شد.
چه خدماتی از طرف استانداری نسبت به تولید کنندگان و آسیبهای ناشی از ویروس کرونا بر فعالیت آنها ارائه شده است؟علیرغم اینکه هم کرونا و هم تحریم ها، با خود مسائل و مشکلاتی به همراه داشته اند اما می توان گفت اعمال تحریم ها به ایجاد فرصت جهت رونق تولید داخلی کمک شایانی کرده است. چون واردات رسمی و غیر رسمی برخی از کالاهایی که در استان مشابه تولید داخلی دارند صرفه اقتصادی خود را از دست داده اند لذا تولید داخلی با جایگزینی واردات برای این کالاها منجر به رونق تولید در استان شده است. از طرف دیگر بنا به دلایل ذکر شده و نرخ برابری ارز، قیمت تمام شده فعلی کالاها برای خرید از کشورهای عراق و ترکیه نسبت به سال 97 چهار برابر ارزان تر شده است و این نشان دهنده افزایش صادرات می باشد. برای کاستن آسیب های جدی کرونا به بخش خدمات، دولت با پرداخت وام های مصوب شده برای 14 رسته ای که در کشور شناسایی شده اند، اقدامات لازم را در جهت حمایت از این صنف به عمل آورده است. +
کارهای صورت گرفته از طرف استانداری را در جهت پرورش حس کار آفرینی در بین نسل جوان دانشگاهی استان بیان فرمایید؟در حوزه کارآفرینی دولت کارهای خوبی انجام داده و امتیازات زیادی را در نظر گرفته است. با توجه به اینکه در بین فارغ التحصیلان دانشگاهی تعداد زیادی هستند که به تناسب رشته های تحصیلی شان طالب ورود به دنیای کسب و کار می باشند و تعدادی هم صاحب فن آوری و اختراع هستند که پیگیر ثبت آن می باشند، چیزی که نیاز به پیگیری جدی دارد این است که تعدادی ازافراد، مدعی این هستند که به صرف داشتن دانش فنی می توانند کارآفرین نیز باشند. از طرفی نیز بعضی از این افراد به تنهایی سعی در راه اندازی کسب و کار دارند در حالی که الزامات و اطلاعات این مسیر را کسب نکرده اند و خواستار حمایت همه جانبه دولت به خاطر داشتن طرح و ایده و اختراع می باشند و انتظار اخذ وامهای ارزان و بدون وثیقه دارند و در این بابت از دولت گله مند هستند و این در حالی است که راه اندازی کسب و کار شرایط خاص خود را می طلبد. پیش فرض دیگری که اشتباه می باشد این است که اگر سرمایه لازم برای کار موجود باشد حتماً فرد می تواند کارآفرین باشد و فکر می کنیم که تمامی افراد در مشاغل مختلف توانایی کارآفرینی را دارند و مشکل اصلی فقط کمبود پول است. در حالی که این طرز فکر اشتباه است چرا که کارآفرینی خصوصیات منحصر به فرد خود را می طلبد . به همین دلیل هم دولت نسبت به تمامی افراد متقاضی به دلایلی که مطرح شد، نمی تواند در یک جهت گام بردارد.
لطفاً خدمات دهی خود را در باب رسیدگی به مشکلات گمرکات استان و مسائل حاشیه ای آن توضیح دهید؟گمرک استان آذربایجان شرقی قبل از دوره خدمتگذاری بنده در استانداری هم جایگاه ویژه ای را از نظر مکانیزه کردن خدمات و ماشینی کردن فرایندها داشته است در حال حاضر هم از این لحاظ مشکل خاصی در این حوزه وجود ندارد. برخی از مشکلات حال گمرک به خود این مجموعه مربوط نمی شود، به این معنی که تعدادی از وارد کنندگان یا تاجران، کالایی را به اعتبار شخصی شان وارد کرده اند که یا بارشان در گمرک مانده ویا در مرحله ورود به گمرک می باشد. این کالاها مشکل ترخیص کالا از گمرک را ندارند بلکه دلیل اصلی این مسئله، به مشخص نبودن منشأء ارزی و مبهم بودن تخصیص ارزی توسط بانک مرکزی مربوط می شود و تا شفافیت کامل این موضوع، ترخیص کالا صورت نمی گیرد.
امکانات بیشتر فراهم شده از طرف استانداری در زمینه جذب گردشگر و توریسم به استان آذربایجان شرقی را شرح دهید؟در این زمینه به خاطر وضعیت کرونایی و آسیب رسانی ناشی از آن، امروزه خدماتی ارائه نمی شود. از سال 98 گروه کاری اقتصاد گردشگری در استان تعریف شده است که در بطن این گروه کاری برنامه توسعه گردشگری اقتصادی تهیه شده که با پیگیری وضعیت اجرای پروژه های مختلف بخش گردشگری، به رونق اقتصادی گردشگری کمک می نماید. متأسفانه از اواخر سال گذشته به خاطر محدودیت های ناشی از کرونا این بخش رونق لازم و کافی را نداشته است. ما دراستان، با جدیت در جهت رفع مشکلات این حوزه هستیم. در گذشته رونق این بخش خیلی محل تمرکز نبود و فعالیت های بایسته هم مشخصاً تعریف نشده بود. در شرایط فعلی، جلسات متعددی در راستای موارد پیش گفته تشکیل می گردد و در سال جاری هم 13 پروژه گردشگری و 3 پروژه صنایع دستی در اولویت اجرایی استان قرار دارد.
چه شرایطی را در جهت رسیدگی به مسائل زیست محیطی با تمرکز به فعالیت های معدنی در استان فراهم نموده اید؟ در استان آذربایجان شرقی در مورد بخشی از معادن بحث اکتشاف و پیگیری آن به موقع انجام نپذیرفته است. در کل کشور هم چنین است که برخی افراد با تکیه بر اطلاعات شخصی یا کسب آن از کانال های مربوطه، اقدام به خرید امتیاز معدن می کنند ولی در عمل اقدام به کارآفرینی نمی کنند. در واقع برای منافع رانتی انگیزه ورود به این حوزه را داشته اند. برخورد با این طیف از افراد هم منوط به طی کردن راه های مشخص قانونی است. لذا در برنامه مزایده امسال سعی بر این است که بحث اهلیت سرمایه گذار به نحوی اعمال شود که افراد اهل وکارآفرینان واقعی بتوانند ورود کنند. از این منظر می توان معادنی راکه در استان راه اندازی نشده اند مورد بررسی قرار داد که حدود 50 در صد امتیازات معدن خریداری شده غیر فعال هستند و برنامه ما فعال سازی این معادن است بعلاوه تسهیل نمودن فرایند اکتشاف معادن هم در دستور کار استانداری قرار دارد. در مورد ملاحظات زیست محیطی هم لازم به تأکید است که فعالان معدنی را تحت نظر سازمان های مربوطه قرار داده ایم و محدودیت هایی را برای رعایت مندی موارد زیست محیطی استان در قالب قواعد و قراردادها برای فعالان معدنی تعریف کرده ایم. لذا جلسات متعددی از این دست را در محل معاونت هماهنگی اقتصادی استانداری با حضور سازمان های ذیریط( اعم از منابع طبیعی و محیط زیست) در قالب کمیته های فنی شورای معادن استان و کارگروه تعامل با ادارات کل منابع طبیعی و محیط زیست استان برگزار کرده ایم.
با توجه به پتانسیل بالای استان آذربایجان شرقی در صنعت و تولید، چه تصویر و دورنمایی از ده سال آینده این منابع و رشد آنها دارید؟تمرکز ما در استان باید بر تولید صنعتی و ارتقای جایگاه آن باشد. استان آذربایجان شرقی در صنایع غذایی به عنوان قطب این عرصه در کشور شناخته می شود. در مورد چرم و تولید آن هم دقیقاً همین طور است. برای همین، ایجاد و حفظ زنجیره ارزش این صنایع در اولویت کاری و برنامه ماست. بنابراین در صنایعی چون فولاد، چرم، شیشه و غیره پیش بینی ما این است که به جایگاه قابل و پایداری خواهیم رسید. در حوزه الکترونیک هم برنامه راه اندازی شهرک صنعتی الکترونیک را در پیشرو داریم و سرمایه گذاری خوبی هم در این زمینه صورت گرفته است.تلاش ما در استانداری بر این است که از رانتی بودن فضای سرمایه گذاری بکاهیم و فضای مناسبی برای کسب و کار اصولی تر و جذب سرمایه گذاران حرفه ای تر فراهم نماییم و ارتقای جایگاه بخش خصوصی مولد را در دستور کار قرار دهیم. فعالیت های کشاورزی را به سمت صنعتی شدن سوق داده و تکمیل زنجیره ارزش فعالیت های معدنی استان را باید قویاً در دستور کار قرار دهیم. در مورد صنعت خودرو و قطعه سازان هم باید موانع پیش روی آن ها را برداشته تا جایگاه بهتری را نسبت به حال حاضر کسب نماییم.
سخن آخر اگر حرفی مانده که بیان نکرده اید یا توصیه ای به فعالان اقتصادی استان در عصر کرونایی دارید بفرمایید؟علیرغم اینکه برخی از فعالیت های اقتصادی استان به خاطر کرونا دچارمسائل و مشکلاتی شده اند، اما در صورت امکان و به اقتضای شرایط موجود، نیروی کار خود را که از لحاظ درآمدی به مشکل برخورده اند دریابند. در خصوص تخلفاتی که گاهاً زمینه بروز دارد بکاهند و با نیروی کار با ملایمت برخورد کنند و همه را با یک چوب نرانند. دولت، مردم، جامعه مدنی و دانشگاه باید جایگاه والای بخش خصوصی را دریابند از طرفی بخش خصوصی هم باید قانونمندی را سرلوحه کار خود قرار دهد که چنین ملاحظاتی باعث مثبت شدن اذهان جامعه نسبت به بخش خصوصی می شود. مثلاً در خصوص پرداخت مالیات بخش خصوصی باید شفاف تر از سایر ارگان ها عمل کند و تحت چنین شرایطی است که دولت می تواند وظایف خود را در قبال بخش خصوصی بهتر و بیشتر انجام دهد
