مهندس پویا بهزاد نیا مدیر عامل شرکت مدیریت صادرات آرمان تجارت آدرین می باشند. ایشان دارای کارشناسی مهندسی مکانیک و کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار، از دانشگاه سراسری تبریز هستند. مسئولیت هایی که در رزومه کاری خود دارند: رئیس هیئت مدیره موسسه آموزشی نمونه فراز دانش، رئیس هیئت مدیره موسسه دانش پژوهان جوان، مدیر شمالغرب شرکت هلدینگ انرژیران و مدیر شمالغرب شرکت سیدکو از آن جمله اند.
1. لطفاً تاریخچه و روند پروسه تشکیل شرکت آرمان تجارت را شرح دهید.
در سال 95 شرکت را تأسیس کرده ایم و از همان ابتدا به صورت بازرگانی تأسیس شد و بعد از گذشت سه سال فعالیت در حوزه صادرات، اقدام به گرفتن مجوز از سازمان توسعه تجارت نمودیم و پروانه مدیریت صادرات گرفتیم. اصلی ترین زمینه فعالیت تخصصی ما هم، در زمینه محصولات چرمی است. ولی از ابتدا با صادرات خرما و مواد غذایی شروع کردیم و با این سیاست که محصولی را پیدا کنیم که در دنیا منحصر به فرد باشد، مثل خرمای بم که در کل جهان محصولی مانند آن را نداریم و مختص خود بم می باشد. ولی با توجه به عدم یکنواخت بودن محصول و عدم رعایت استاندارهای لازم مجبور شدیم از فعالیت در بخش مواد غذایی فاصله بگیریم. بعد از آن وارد بازار لوازم صنعتی شدیم که در این باب هم با مشکل تحریم روبرو شدیم و چون اکثر شرکتهای صادر کننده محصولات صنعتی، دولتی هستند به لحاظ عدم حمایت از بخش خصوصی نتوانستیم کارمان را در این بخش ادامه دهیم. بعد از آن وارد صادرات محصولات چرمی به صورت تخصصی شدیم. به خاطر اینکه فعالیت دامداری در کشور ما گسترده است به دنبال آن تولید چرم هم به مراتب زیاد می باشد که مرکز فعالیّت آن در داخل شهرکهای مخصوصی مثل شهرک چرم مایان اتفاق می افتد. ولی در این بخش هم به لحاظ عدم درست مدیریت و استفاده بهینه از پتانسیل موجود، ما از لحاظ رتبه بعد از ترکیه، ایتالیا و کشورهای اروپایی قرار داریم. ولی در بحث چرم گاوی در دنیا صاحب جایگاه ویژه ای هستیم که کاربرد خاصی در تولید کفش دارد و به مرور زمان باعث افزایش فروشگاه های کفش فروشی در سطح استان و کشور می شود و بارزترین دلیل تبدیل شدن تبریز به قطب تولید کفش هم، همین مورد می باشد و این بیشتر به خاطر مجاورت با شهرک صنعتی مایان می باشد. بنابراین شرکت آرمان تجارت آدرین را به نوعی می توان گفت، که تنها شرکت مدیریت صادرات و محصولات چرمی است. البته در کنارفعالیّت در این مورد خاص، صادرات قطعات صنعتی، میوه وخشکبار ، شیرینی جات، چینی جات و بلوری جات را هم انجام داده ایم. بیشتر مناطقی که صادرات داشته ایم کشورهایی از قبیل قزاقستان، باکو، آفریقای جنوبی ، کانادا، آلمان و نروژ بوده اند. در میان این کشورها در افریقای جنوبی و کانادا پایگاه اختصاصی راه اندازی کردیم که در این کشورها ما قویترین نیروها یمان را مستقر کردیم تا هر محصولاتی که از طرف این شرکت صادر می گردد توسط آنها بازاریابی و فروخته شود.
2. رابطه بین کیفیت در تولیدات داخلی را با صادرات آنها، چگونه ارزیابی می کنید.
در حال حاضر در امر صادرات یک سری مشکلات داریم که می توان در دو بخش تشریح کرد. بخش اول دولتی و بخش دوم هم مربوط به تولید کننده هاست. مهمترین عاملی که در بحث صادرات تأثیر به سزایی گذاشته است و مشکلات را در بخش فعالیتی مان دو چندان نموده است، افزایش یافتن قیمت هاست. به عنوان مثال در کشور آلمان نزدیک 9 سال است که نرخ نان ثابت مانده است در صورتی که کشور ما در سال 97 هر سه ماه یک بار افزایش قیمت را به همراه داشته است و این در حالی است که به عنوان نمونه ما قیمت را در بازار ثابت کردیم وهزینه های لازم را جهت تبلیغات بازاری جبران نمودیم و جنس را صادر کردیم، در حالی که با افزایش یافتن قیمت ها در مراحل بعدی سفارش یعنی در چرخه اقتصاد یا عرضه و تقاضا به مشکل اساسی برخورد می کنیم. بنابراین با وجود اینکه در کشورهای اروپایی افزایش قیمتها در طولانی مدت اتفاق می افتد و در این مورد برنامه ریزی می شود و در مقابل آن، در کشور ما در کوتاه مدت رخ می دهد و تولید کننده ها هم نمی توانند قیمت معینی را به مااعلام نمایند و خود دولت هم به جدّی وارد نمی شود، مشکلات عدیده ای را در بخش صادرات وارد می سازد. به طور خلاصه در سیاست گذاری قیمتها، باید تجدید نظری دوباره صورت گیرد که 90 در صد این مشکل دولتی است که به مسائل تحریم ها و عدم تولیدات داخلی مربوط می شود و 10 در صد آن به تولید کننده ها مرتبط می باشد که در بعضی موارد متأسفانه تولید کننده ها از این فرصت استفاده می کنند و از آب گل آلود ماهی گرفته وقیمت ها را خارج از عرف، بالا می برند . عدم کیفیت درست در تولید هم در بخش صادرات، اثرات مخربی را وارد می سازد که آن هم به این دلیل اتفاق می افتد که تولید کننده ها به کنترل کیفی در تولید بها نداده و ارزش لازم را نسبت به آن قائل نمی شوند و درکنار این مسئله، نحوه بسته بندی کالا و کپی کردن محصولات هم در موفق بودن امر صادرات بسیار تأثیر گذار است.
3. با توجه به چالش به وجود آمده در عرصه اقتصاد، وضعیت صادرات و واردات را چگونه توصیف می کنید؟
اولین مورد در این بخش که مشکل ساز هم شده است به تولید کننده ها بر می گردد که با کپی کردن از برندهای مطرح، به صادرات و رعایت موارد درست آن لطمه وارد می سازند. دومین عامل هم که در امر صادرات چالش ساز شده است به خود دولت مربوط می شود. دولت در واقع فعّالین اقتصادی را سرگردان کرده است، به عنوان مثال امروز بخشنامه ای را در ارتباط با صادرات کالایی مشخص، صادر می کند و فردا آن را نقض کرده یا ممنوع می کند ودوباره یک ماه بعد با اصلاحی جدید آن را اعمال می کند و نهایتاً این روند باعث سردرگمی فعالان اقتصادی می گردد که موجب می شود شرکتهای صادراتی در ارتباط با کالای مد نظر سرمایه گذاری انجام ندهند یا منتظر مصوّبات بعدی بمانند. بنابراین درست ترین کاری که دولت می تواند انجام دهد این است که قبل از صدور هر بخشنامه ای اعضای فعالین اتاق بازرگانی را در جریان امر قرار دهد تا شرکتهای صادراتی با مشکلات فراوانی که مقابله می کنند، دوام بیاورند و به فعالیت شان ادامه دهند و طبق بخشنامه های صادره، حساب شده گام بردارند و سرمایه گذاری خود را در خطر نبینند. سومین مسئله در مورد مشکلات صادرات، بحث ارز می باشد که در این باب هم بخشنامه های صادرشده از گمرک بیش از حد برای صادرکننده ها، مشکل ایجاد می کند. امروزه ما اگر بخواهیم اقدام به صادرات کنیم یکی از سه مرحله زیر را باید انتخاب کنیم. یا باید بدهی ارزی مان را به بانک عامل تحویل دهیم یا آن را در حساب ارزی سرمایه گذاری کنیم و یا اینکه از آن در قالب واردات استفاده نماییم. در صورتی که اختلاف ارزی خام فروشی در سامانه نیما با ارز بازار، باعث می شود که صادر کننده یا تأمین کننده یا کسی که قصد فروش دارد، در بازار سرمایه گذاری نماید و ارز خود را بفروشد و این هم بدین شکل اتفاق می افتد که چون کالا را با ارز آزاد صادر می کنند و با ارز آزاد هم آن را وارد می سازند به همین دلیل از طریق سامانه نیما اقدام به این کار نمی کنند چون ارز 4200 تومانی شامل تمام کالاها در بخش صادرات نمی شود. بنابراین با استفاده از کارت های بازرگانی غیر معتبر اقدام به صادرات کالا می کنند و نهایتاً تمام این موارد باعث شده است که بازار صادرات، برخلاف گذشته هیچ رقابتی را به خود نبیند. چهارمین مورد در بخش صادرات، بحث مالیات صادرکننده هاست. طبق برنامه پنجم توسعه، قانون بر این امر پافشاری می کند که ایجاد هرگونه محدودیت بر سر راه صادرات و واردات به غیر از ابزارهای تعرفه خلاف قانون است. در صورتی که جدیداً گفته اند اگر صادرکننده ای که ارز خود را به کشور بازنگرداند از مالیات معاف نمی شود و این بحث هم، عیناً نقض ماده 104 قانون برنامه پنجم توسعه می باشد و باعث دلزدگی افراد فعّال در حوزه صادرات می شود. پنجمین مورد هم، بحث کالاهایی است که صادرات آنها ممنوع می باشد. ششمین مورد هم بحث عوارض صادرات است، چراکه امروزه بر روی یک سری از کالا ها آن قدر عوارض صادرات، قید می شود که خود محصول دیگر قابل صادر شدن نبوده و برای صادر کننده مقرون به صرفه نیست که این هم باعث دور ماندن افراد از فعالیت در حوزه صادرات می گردد. هفتمین مورد هم به حذف جوایز نقدی صادرات مرتبط است که به نوعی به کاهش صادرات منجر شده است. به طور کلی می توان گفت که ما خودمان را دچار خود تحریمی کرده ایم، یعنی اینکه یک سری از عوامل مربوط به دولت بوده و بخشی دیگرآن به خود ما بر می گردد که در بعضی از موارد فقط ادّعای صادرات را داریم. بنابراین پیشنهاد می کنم بازنگری مجدّدی بر بخشنامه صادره خود داشته باشند و قبل از صدور هر بخشنامه ای از فعالان اقتصادی کشور، دعوت به عمل آورده و آنها را در جریان رویدداد های جدید قبل از وقوع آن، باخبر کنند.
4. شرکت شما، در زمینه چه نوع محصولاتی یا صنایعی فعالیت می کند و گستره فعالیت اش در چه مناطقی انجام می گیرد؟
فعالیّت ما بر حسب اولویّت مان، بیشتر بر روی محصولات چرمی است، بعد از آن بر روی چینی جات و در مرحله سوم بحث آهن و فولاد را در برنامه خود داریم. گستره فعالیت مان هم در بحث چینی جات و محصولات چرمی به کشورهای آفریقای جنوبی و کانادا محدود می شود و در بحث آهن و فولاد هم به کشور ارمنستان صادر می گردد.
5. به نظر حضرتعالی، مشکلات بازار داخلی و عدم رشد اقتصاد در کشور را در چه مواردی می توان جستجو کرد؟
مشکلات اقتصادی موجود در جامعه در دو بخش خلاصه می شود. اولاً اینکه همه چیز ما در این کشور وابسته به سیاست شده است. مسائلی از قبیل اقتصاد، مذهب، فرهنگ و آموزش بستگی به نوع سیاستی است که کشور ما در عرصه های بین المللی اتخاذ می کند. بنابراین مشکل اصلی در این باب، از عدم وضع قوانین درست سیاسی نشأت می گیرد. باید تعامل مان را در این عرصه با دنیای پیرامون خود قطع نکنیم و ارتباطات گسترده ای به غیر از استثناعات، با سایر دول جهانی داشته باشیم. ثانیاً در داخل کشور، متأسفانه کسانی هستند که از منافع این مملکت سو استفاده می کنند و به طور کلی اصلا عدّه ای عادت کرده اند که از فرصتهای ایجاد شده در جهت خلاف آن بهره گیرند. به عنوان نمونه اجناس را احتکار می کنند، بازار داخلی را در دست خود می چرخانند و نهایتاً این عوامل دست به دست هم می دهند تا آسیب های جدّی را بر پیکره اقتصادی این کشور وارد سازند و آن را ضربه پذیر نمایند.
6. شرکت آرمان تجارت به عنوان یک واحد فعال در امر صادرات، چه راهکارهایی را در راستای کیفیت بخشیدن به خدمات خود ارائه داده است ؟
بهترین امتیازی که صادرات در بخش تولیدات داخلی، ایجاد می کند این است که باعث کیفیت بخشیدن به تولید داخلی می شود. به همین دلیل است که تولید کنندگان هم به محصولاتی که صادراتی هستند بیشتر توجه کرده و حساسیت بیشتری را روی آنها دارند. در این راستا کافی است که به تولید کننده اطلاع دهیم محصول تولیدی شما را صادر خواهیم کرد که در مقابل اگر تولید کننده به برند خود ارزش قائل شود، مطمئنناً کیفیت آن محصول را بالا خواهد برد و در بسته بندی هم دقت بیشتری را به کار خواهد بست و به دنبال آن چون با استقبال فروش مواجه خواهد شد در بازار داخلی هم به این کار مبادرت خواهد ورزید.
7. در امر صادرات چگونه و چه نوع تعاملاتی با سایر کارخانجات و فعالان عرصه تولید دارید ؟
در حالت اول ما برای آنها کارگزاری می کنیم یا به عبارتی مشتری جذب می کنیم و در گامی فراتر، مشتری یابی خارج از کشور انجام می دهیم و خریدار و مشتری را به هم دیگر وصل می کنیم و نهایتاً ما در این میان نقش تسهیل کننده را درکار تجاری شان عهده دار می شویم. به عنوان نمونه کارهای بانکی و گمرکی و غیره را حل می کنیم واز کل معامله کارمزد خود را دریافت می کنیم یا به تعبیری دیگری به عنوان مدیر صادرات شان عمل می کنیم. حالت دوم در بحث خرید و فروش کالا، معنا می یابد و آن هم بدین شکل است که در بعضی موارد ما طی بررسی هایی که به عمل می آوریم به این نتیجه می رسیم که خریدار قصد دورزدن ما را دارد یا می خواهد پول ما را پرداخت ننماید، لذا در این حالت است که ما خودمان وارد می شویم وبه طور مستقیم از تولید کننده کالا را خریداری کرده و به عنوان بازرگان آن را صادر می کنیم.
8. به عنوان مدیر عامل شرکت، چه مشکلاتی را در عرصه تولید مشاهده می کنید و توصیه شما به دولت در راستای خدمت رسانی نسبت به تولید کنندگان چیست؟
دولت می تواند به طور جدّی از نزدیک مشکلات تولید کننده ها را بررسی نماید و در نشست های مختلفی با تولیدکنندگان، شنونده خوبی نسبت به حرفها و درخواستهای آنها باشد. لذا به نظر بنده تعامل دولت با تولید کنندگان، عامل اصلی رشد در تولید است چرا که نبود آن ضربات مهلکی بر تولید وارد ساخته است. بنابراین با این روند، کار تولیدگره می خورد که در یک طرف تولید کننده برای خود تولید کند و دولت هم در طرفی دیگر سیاست گذاری خاص خود را داشته باشد.
9. به عنوان یک فرد اقتصادی تا چه حد توانسته اید در زمینه اشتغال تأثیرگذار باشید؟
باید بگویم که هر چه قدر صادرات یک کشور بیشتر باشد، تولیدش افزایش می یابد. امروزه اشتغال زایی هم تاثیرات مستقیم خود را از روند تولید و عرضه کالا می گیرد. اگر تقاضا از کشورهای مختلف بیشتر باشد به مراتب تولید کننده ها مجبور به افزایش دادن تولید می شوند که این نیازمند جذب نیروی انسانی است و به دنبالش اشتغال زایی را در پیش خواهد داشت. به عنوان مثال ما طرح هایی که در مورد بسته بندی کالا ها یا پیشنهادهایی در جهت ارتقا بخشیدن به سایت های شرکتها و کارخانجات داشتیم به طور غیر مستقیم باعث اشتغال زایی فراوانی شده است چون تمام این خدمات از طرف تولید کننده ها نیازمند جذب نیروی انسانی است.
10. پیچیدگیهای صادرات را با توجه به مسائل گمرکی در کار خود توضیح دهید.
این پیچیدگیهایی که می فرمایید در دو بخش اتفاق می افتد . اوّل در بحث تعهّد ارزی، دوّم در بخش عوارض صادراتی مسئله داریم و باید مطرح کنم که در این دو مورد بخشنامه های گمرک درست طراحی نشده اند و اگر این دو بخش اصلاحیه لازم را داشته باشند و تصحیح شوند، هیچ مشکلی در گمرک نخواهیم داشت.
11. سخن آخر، اگر حرفی مانده که مطرح نکرده اید یا توصیه ای به فعّالان عرصه تولید دارید، لطفاً بیان نمایید.
باید عرض کنم که اگر امروز بخواهیم به طور جدّی وارد حوزه صادرات شویم، تنها با شعاردادن کاری از پیش نمی رود. وقتی که ما به عنوان شرکت مدیریت صادرات پیش یک خریدار نشسته ایم، دیدشان نسبت به ما به عنوان یک خریدار داخلی بوده است. بنابراین هیچ گونه حمایتی در زمینه حمل و نقل صورت نمی گیرد و همینطور هیچ گونه حمایتی در مورد بازپرداخت پول انجام نمی دهند چون به زمانی که کالا، جهت رسیدن به مقصد طی می کند توجهی ندارند به دلیل اینکه عادت به قوانین بازار داخلی دارند. بنابراین این موارد بزرگترین چالش امروز، در صادرات کالاهای ماست. به طور خلاصه امروزه اگر تولید کننده ها به عنوان یک خریدار داخلی به مشتری خارجی یا شرکتهای بازرگانی مثل ما، نگاه نکنند و از طرفی دیگر مسئله افزایش قیمت را هم حلّ نمایند و به طور اصولی قیمت درست صادراتی بدهند، می توانند به طور جدّی و عملی وارد کار صادرات شوند.