به گزارش عجب شیر پرس به نقل از ایرنا، مسعود تجریشی در نشست خبری فعالیت های ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: در مجموع برای احیای دریاچه ارومیه پنج میلیارد دلار در برنامه اولیه در نظر گرفته شده بود که از آن میزان تاکنون یک میلیارد دلار هزینه شده، البته این میزان اولیه با دلار هزار تومان بوده بنابراین ارزش هزینه ای که تاکنون برای احیای دریاچه صورت گرفته معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان است، همچنین در سال ۱۳۹۸ مبلغ ۶۳۳ میلیارد تومان معادل ۷۱ درصد اعتبار تعیین شده برای این سال نیز تخصیص یافته است.

وی درباره ادامه روند کار ستاد احیای دریاچه ارومیه اظهار داشت: در واقع بیشتر پروژه هایی که به اعتبار زیاد نیاز دارند تمام شده اند، بنابراین برای دولت های بعدی ادامه فعالیت ستاد بار مالی نخواهد داشت اما با توجه به اهمیت موضوع، دولت ها باید به رسالت خود در خصوص مدیریت، سرمایه گذاری لازم را داشته باشند.

تجریشی گفت: با اقدامات صورت گرفته از شهریور سال ۱۳۹۶ دریاچه ارومیه به تثبیت رسیده و اکنون نسبت به سال های گذشته در مدت زمان مشابه وضعیت خوبی دارد، در ۱۳ اردیبهشت امسال حجم دریاچه بیش از پنج میلیارد متر مکعب است در حالی که سال گذشته در این زمان حدود چهار میلیارد متر مکعب بوده است.

وی افزود: میزان بارندگی در حوضه آبی دریاچه ارومیه در سال آبی امسال نسبت به سال آبی گذشته ۳۰ درصد و در تمام کشور هفت درصد کمتر بوده است، البته در ۵۱ سال گذشته میزان بارندگی در این حوضه ۱۳ درصد بیشتر بوده و در تمام کشور ۳۵ درصد افزایش داشته، این در حالیست که با ۳۰ درصد بارش کمتر نسبت به سال گذشته دریاچه تقریبا در شرایط بهتری قرار دارد با توجه به اینکه تابستان گرمی نیز پیش بینی شده بطور قطع تبخیر نیز افزایش خواهد یافت.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: امسال با ۳۲۰ میلیمتر بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۱۳ سانتیمتر افزایش تراز دریاچه را داشتیم که یکی از شاخص های آن بهبود بهتر شدن وضعیت جزایر "کبودان" ، "آرزو" ، "اسپیر" و "اشک" است که با بالا آمدن آب به هم متصل شده اند، در جزیره کبودان و آرزو ۸۸۷ راس قوچ و میش، اسپیر ۴۸ راس قوچ و میش  و اشک ۵۵ راس گوزن زرد ایرانی و ۳۴۳ راس قوچ و میش سرشماری شده، همچنین در اردیبهشت ۹۸ حدود ۶۴ هزار فلامینگو بر فراز دریاچه ارومیه شمارش شده است.

وی درباره اینکه آیا لزوم اقدام برای احیای دریاچه ارومیه از پشتوانه قانونی لازم برخوردار است، گفت: قوانین بالادستی زیادی در خصوص محیط زیست و حفاظت از آن وجود دارد از جمله می توان به سند ملی محیط زیست اشاره کرد که به عنوان یکی از ویژگی های تبیین شده مقام معظم رهبری در افق چشم انداز ۱۴۰۴ است؛ همچنین اعمال حقابه های محیط زیست در حد پایداری اکوسیستم است که بر اساس ماده ۴۳ آن باید پایدار سازی فرایند توسعه با تکیه بر  حفاظت از محیط زیست و بهره برداری بهینه از منابع صورت گیرد.

وی افزود: در ماده ۳۸ برنامه ششم توسعه باید حداقل ۲۰ درصد تالاب های بحرانی و  در معرض تهدید کشور احیا شوند و ضمن حفاظت و تثبیت در روند بهبود قرار گیرند که در این فرایند باید سازمان حفاظت محیط زیست میزان حقابه تالاب ها را مشخص و وزارت نیرو نیز مکلف شده تا آن میزان حقابه را تامین کند، بنابراین از نظر قانون مشکلی نداریم.

تجریشی با بیان اینکه بعد از ۶ سال فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه در کجا ایستاده ایم، گفت: اکنون در دوران تثبیت شرایط دریاچه قرار داریم، فاز احیا از سال ۹۷ - ۹۶ آغاز شده تا بتوانیم به احیای کامل اکولوژیک دریاچه برسیم، در واقع روند احیای دریاچه به سه فاز دوره تثبیت، دوره احیا و احیای نهایی تقسیم شده است و زمانی می گوییم که این دریاچه احیا شده که مطمئن شویم دیگر کانون گرد و غباری وجود ندارد و همه به زیر آب رفته است، همچنین کیفیت آب، بوم شناسی و تفرج در این حوضه کامل شده باشد.

سرمایه اجتماعی در احیای دریاچه ارومیه از دست رفته است

وی درباره اینکه چه بخشی از پروژه‌های فیزیکی و مدیریتی طرح نجات دریاچه ارومیه تاکنون به ثمر نشسته است، گفت: در واقع سرمایه اجتماعی در احیای دریاچه ارومیه از دست رفته بود و نگاه ها نیز امنیتی بود که بازیابی سرمایه اجتماعی، تعدیل فضای ناامیدی حاکم بر احیای دریاچه، حذف نگاه امنیتی نسبت به دریاچه، دسترسی آزاد به اطلاعات و جلب حسن اعتماد جامعه دانشگاهی برخی از این دستاوردها است.

تجریشی با بیان اینکه سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب حقابه سالانه دریاچه ارومیه است، اظهار داشت: بخشی از این آب از پروژه های جریان طبیعی رها سازی سهم محیط زیستی رودخانه ها از محل ۱۳ سد ملی و ۳۷ سد استانی در دست بهره برداری، سردهانه سازی انهار سنتی، لایروبی رودخانه های منتهی به دریاچه، عدم صدور مجوز برداشت سدهای خارج از بستر و عدم صدور مجوز هر گونه ساخت و مطالعه سد جدید در حوضه آبریز میسر می شود.

وی ادامه داد: با انجام یک سری اقدامات توانستیم تا ۴۰ درصد در مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه در بخش کشاورزی صرفه جویی کنیم در حالی که عده ای ابتدا می گفتند که این کار امکانپذیر نیست در واقع در سال آبی  ۹۸ - ۹۷ میزان مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه در بخش کشاورزی ۶۴۱ میلیون متر مکعب بود که می خواهیم در سال آبی ۹۹ - ۹۸ به ۵۶۶ میلیون متر مکعب برسانیم.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: در واقع تا پیش از این آب را بی هدف رها می کردند اما اکنون بر اساس نظمی این کار انجام می شود که تمام اینها در گروه کارهای صورت گرفته مانند سر دهنه سازی ها میسر شده که برای اجرای این بخش ۵۵ میلیارد تومان اعتبار هزینه شده است، همچنین تاسیسات آبرسانی فرسوده را با هزینه ۶۳ میلیارد تومان مرمت کردیم و مبلغ ۳۳۵ میلیارد تومان برای احداث شبکه های فرعی آبیاری و زهکشی هزینه کردیم.

وی به لایروبی انهار منتهی به دریاچه ارومیه اشاره کرد و افزود: طی ۶ سال گذشته ۲۵۳ کیلومتر از انهار منتهی به دریاچه ارومیه با هزینه ای حدود ۱۲۸ میلیارد تومان لایروبی شده که این به جاری شدن آب به سمت دریاچه کمک می کند.

مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: برای طرح تثبیت بیولوژیک کانون های گرد و غبار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۹۴ میلیارد تومان هزینه شد که بر اساس آن ۲۳ هزار هکتار عملیات اجرایی در قالب نهالکاری و اصلاح بذر انجام شد، همچنین در یک میلیون هکتار قرق انجام شد که اثر مطلوبی بر روی رشد گیاهان و مهار گرد و غبار داشت.

تجریشی به کاهش ۶۵ درصدی مصرف آب در سد حسنلو از طریق اصلاح الگوی کشت اشاره کرد و گفت: در این مسیر محصولات آب بر مانند چغندر قند را حذف کردیم یعنی سطح زیر کشت این محصول را از هزار و ۲۵۲ هکتار در سال زراعی ۹۵ - ۹۴ به صفر هکتار در سال زراعی ۹۷ - ۹۶ رساندیم، همچنین سطح زیر کشت کلزا را از صفر هکتار در سال زراعی ۹۶ - ۹۵ به هزار و ۵۰۰ هکتار در سال زراعی ۹۷ - ۹۶ افزایش دادیم.

وی اظهار داشت: در این مسیر روند احداث تعدادی از سدها مانند سد نازلو ، باراندوز، سیمینه رود، لیلان چای نیز متوقف شد.

تجریشی گفت: برنامه اتمام تمام پروژه های سازه ای در سال ۱۳۹۹ با حجم سرمایه گذاری نهایی ۱۰ هزار میلیارد تومان به قیمت سال ۹۹ تعیین شده، یعنی زمانی که پروژه ها در سال ۹۹ پایان یابند ارزشی معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان خواهند داشت که انتقال پساب تصفیه‌خانه شهر ارومیه به دریاچه ارومیه، انتقال پساب تصفیه‌خانه شهر تبریز به دریاچه ارومیه، پروژه انتقال آب رودخانه زاب به دریاچه ارومیه، طرح احداث سردهانه و ساماندهی انهار منشعب از رودخانه‌های منتهی به دریاچه ارومیه ، تکمیل و تجهیز سازه‌های اندازه‌گیری در شبکه‌های آبیاری و زهکشی ثقلی حوضه آبریز دریاچه ارومیه(شبکه زرینه‌رود، مهاباد و زولا)، لایروبی و ساماندهی رودخانه‌های اصلی منتهی به دریاچه ارومیه و طرح مرمت و بازسازی سازه‌های آبی در دست بهره‌برداری برای توزیع آب بخش کشاورزی این پروژه ها خواهند بود که در مجموع یک میلیارد متر مکعب آب را به دریاچه می رسانند.

تجریشی درباره تامین کسری آب مورد نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه افزود: از طریق طرح انتقال رودخانه زاب با حجم ۶۲۳ میلیون متر مکعب با اعتبار هزار و ۹۲۰ میلیارد تومان، طرح تصفیه فاضلاب و انتقال ۳۰۰ میلیون متر مکعب پساب ۱۹ شهر حوضه آبریز با اعتبار ۶۶۰ میلیارد تومان و طرح انتقال ۹۵ میلیون متر مکعب آب از سد سیلوه با اعتبار ۴۸۰ میلیارد تومان خواهد بود.

مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره وضعیت کلی حفاری تونل انتقال آب زاب به دریاچه ارومیه گفت: از ۳۵ هزار متر ۳۲ هزار متر آن تمام شده یعنی پیشرفت ۹۰ درصدی داشته است و فقط بیش از ۳ هزار متر آن باقی مانده و تاکنون هزار و ۹۲۰ میلیارد تومان هزینه شده است.

به گفته تجریشی، همچنین قرار است سالانه ۹۵ میلیون متر مکعب آب از سد سیلوه به دریاچه ارومیه سرازیر شود.

وی در ادامه به راه‌اندازی مرکز هماهنگی، پایش و آینده پژوهی دریاچه ارومیه در رشکان ارومیه (مهپاد) اشاره کرد و گفت: اساسنامه این مرکز با رویکرد افزایش بهره‌وری اجرایی با ایجاد هماهنگی ساختاری بین تمامی عناصر دولتی و مردمی مؤثر در احیای پایدار و تمرکز بر موضوع‌محوری و مسأله‌محوری (به جای ساختارنگری) در مناسبات کاری مرکز تهیه شده است.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه اظهار داشت: برنامه اجرای طرح بهکاشت (افزایش بهره‌وری و کاهش مصرف آب بخش کشاورزی) از دیگر برنامه های ستاد احیا است که اجرا شده است.

وی تاکید کرد: همچنین تلاش کردیم تا با اجرای پروژه های زراعت بخشی از کمبود آب را جبران کنیم، بر این اسای بر روی محصولاتی که کم آبرتر هستند، متمرکز شدیم. در واقع پنج گیاهی که در حوضه داریم مانند گندم و چغندر حدود ۸۰ درصد آب را مصرف می کنند بنابراین تلاش می کنیم گیاهان کم آب بر را توسعه دهیم.

تجریشی گفت: مشارکت جوامع محلی در استقرار کشاورزی پایدار و حفاظت از تنوع زیستی با همکاری سازمان برنامه توسعه سازمان ملل یکی دیگر از برنامه ها است که بر این اساس در فاز اول در سال ۱۳۹۴ در ۴۱ روستا، فاز دوم در سال ۱۳۹۵ در ۷۵ روستا، فاز سوم در سال ۱۳۹۶ در ۹۰ روستا و فاز چهارم ان در سال ۱۳۹۷ در ۱۱۰ روستا اجرا شده است.

وی افزود: توسعه شبکه پایش ایستگاه های هواشناسی، طراحی سامانه نیاز آبی گیاهان ، نصب اولین دستگاه سنجنده تبخیر و تعرق واقعی محصولات در سطح کشور براساس بیلان انرژی و سنجش از دور، تبخیر و تعرق واقعی ساخت کشور اسپانیا از نوع CORDOVA-ET ، راه اندازی صندوق توسعه روستایی  و خانه کشاورز برخی دیگر از اقدامات صورت گرفته است.

تجریشی درباره وضعیت تامین اعتبار لازم برای اجرای طرح نجات دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۸ اظهار داشت: در این سال ۶۳۳ میلیارد تومان از منابع مورد نیاز تخصیص یافت یعنی ۷۱ درصد منابع تامین شد که ۷۵ درصد آن برای پروژه های سازه و سخت افزاری هزینه شده است.

وی گفت: از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷ در بیش از ۲۳ هزار هکتار عملیات مقابله با گرد و غبار را با اعتباری حدود ۹۴ میلیارد تومان انجام دادیم.