دکتر علیرضا نوین به مدت 8 سال شهردار تبریز بوده است. وی دکتری برنامه ریزی شهری دارد. بعد از حضور در جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، معاون مهندسی نیروی زمینی سپاه در تهران بوده اند. وی بعد از 25 سال خدمت در سپاه با تمایل خود اعلام بازنشستگی کرده اند و در کسوت شهردار تبریز، مدرّس دانشگاه، همکار افتخاری مجمع تشخیص مصلحت نظام به خدمت مشغول بوده اند. با وی در دفتر کارشان به گفتگو نشسته ایم که ماحصل آن را می خوانید:
به نظر حضرت عالی جایگاه اقتصادی فعلی استان، برای رشد در تولید در کجا قرار دارد؟
بحث آمار و ارقام را باید بر مبنای مستندات مطرح کرد ولی در حال حاضر وضعیت ما از لحاظ کارخانجات و تولید و بیکاری جایگاه مناسبی ندارد. 15 سال پیش آماری داده بودند که میزان بیکاری در استان آذربایجان شرقی صفر است و هیچ کسی مشکل اشتغال ندارد در صورتی که الان آمار بیکاری در این استان رتبه زیر 10 را دارد بنابراین اگر به جایگاه فعلی استان فکر کنیم اصلاً راضی کننده نیست با وجود داشته هایی از قبیل صنعت خودرو، شکلات سازی و قالی بافی و منابع مختلف، آمار داده شده بیکاری نشان میدهد، وضعیت خوشایندی حاکم نیست. بنابراین انتظاری که از وزیر صنعت که خودش از آب و خاک این دیار است میرود این است که اقدامی ویژه در این راستا انجام دهد. برنامه ویژه در مورد کارخانجات استان از قبیل ایدم، چرخشگر، تراکتور سازی و ماشین سازی و غیره داشته باشد تا آینده تولید در استان گامی فراتر بردارد. در مقایسه با سایر استانها آذر بایجان شرقی با وجود داشتن منابع مختلف و صنایع گوناگون، با رشد و توسعه مواجه نیست، بنابراین وزارت صنعت باید تدابیری اتخاذ نماید تا با حفظ منابع موجود در استان، استفاده بهینه از پتانسیل حاکم در این منطقه را از رکود رها سازد. بنابراین اگر بخواهیم برداشتی از جمع موارد یاد شده داشته باشیم باید بگویم جایگاه اقتصاد در آذر بایجان با وجود منابع موجود اصلاً قابل قبول نیست.
با در نظر گرفتن کمبود درآمد در شهرداری ها، به نظر شما چه راهکارهایی در جهت رفع این مشکل در شهرداری تبریز، موثر خواهد بود؟
در سال 1372 قانونی مبنی بر اینکه شهرداری ها باید خود کفا باشند مصوّب شده است، این قانون در واقع بر این مبنا تصویب شده که در ادامه، فکری هم در مورد درآمدهای پایدار شهرداری ها ابراز شود، لذا به خاطر عملی نشدن این قضیّه، تمام شهرداریهای کلان شهر ها و همینطور تبریز، به تراکم فروشی رو آورده اند و این روال هم به خاطر ساخت و ساز نبودن، با نوعی رکود همراه است و راهکارهایی که باید اجرا شود این است که اولاً همین بند دوم قانون مصوب شده را اجرا نمایند دوماً بحث مشارکت های مردمی و سرمایه گذاری بخش خصوصی را فعّال سازند. سوماً تصویب کردن عوارض محلّی که مردم رغبت داشته باشند به سمت ساخت و ساز رو بیاورند که ساخت و ساز هم همیشه برج ساختن نیست بلکه بازسازی مناطق شهری و نوسازی بافت های فرسوده و ترغیب مردم به ساخت و ساز کردن این مناطق به نوعی از راهکارهای ویژه در این زمینه است. لذا در صورت توفیق یافتن بنده برای ورود به مجلس پیگیر جدّی این دو مورد خواهم بود چون به لحاظ تجربه ای که دارم میدانم شهرداریها در این باب شدیداً دچار مشکل هستند. در نمونه هایی مثل مجتمع لاله پارک، شهرک مبل، شهرک خودرو، دو تا از ایستگاه های قطار شهری، مجتمع تجاری میلاد نور، مجتمع اطلس و برج تجارت جهانی را میتوان از این دسته برشمرد که ما قبلاً در این مسیر با مبلغی بالای 15 هزار میلیارد تومان پروژه های بخش خصوصی را فعّال کردیم.
چه شیوه ای را برای ایجاد درآمد پایدار که گردش مالی در شهرداری ها ایجاد کند را پیشنهاد می کنید؟
یکی از راهها همین بود که در سوأل قبلی شما توضیح دادم گرفتن سهم برای شهرداری که این خودش درآمد پایدار ایجاد میکند. به عنوان نمونه در کشور ترکیه هیچ موقع شهرداری ملک اش را نمی فروشد بلکه به اجاره میدهد و این به آن معنی است که به صورت درآمد ثابت به حساب شهرداری ها واریز می شود. این کار را ما قبلاً انجام داده ایم به طوری که أخذ20 درصد از مجتمع لاله پارک باعث شد که هر ساله ارزش افزوده ایجاد نماید و در طول سال اجاره و سود، تماماً دریافت می شد، سایر مجتمع ها هم این روال را داشتند که سابقاً عملی کردیم که این ها همه باعث ایجاد درآمد پایدار برای شهرداری می شد، راه دیگرش عوارض شهری است چرا که در میان شهروندان کسانی هستند که بیش از 10 سال است هیچ عوارضی را پرداخت نکرده اند در حالی که هر شهروند هر ساله باید عوارض نوسازی، عوارض خودرو و عوارض کسب و کارش را بدهد که در کلّ، اینها جمع بشوند درآمدی پایدار برای شهرداری ها ایجاد خواهد شد. بنابراین قانون هم این را پیش بینی کرده است که دولت هم باید در مورد اجرای دقیق آن فکری بکند، اخیراً هم قانونی مصوب شده که تراکم فروشی را ممنوع کرده است این در حالی است که ساخت و ساز هم وجود ندارد لذا این قانون هم ابتر می ماند چون با واقعیّتها منطبق نیست و شهرداریها باید از راههایی که مطرح شد درآمد ثابت شان را ایجاد نمایند.
با در نظر گرفتن وضعیت پیش آمده در جامعه و ایجاد تورم بالا و رکود اقتصادی، چه راهکارهایی را برای رفع آن توصیه می کنید
در طی سالهای قبل که فرمایش مقام معظم رهبری در مورد اقتصاد مقاومتی مطرح شد، ما باید در زمانی که قیمت دلار مناسب بود و در صادرات نفت مشکلی نداشتیم ودستمان برای وارد کردن یک سری از دستگاها جهت حمایت از تولید کنندگان وکارآفرینان با دادن وامهای کم بهره باز بود، اقدام می کردیم تا بتوانیم برای عده ای از افراد اشتغال ایجاد کنیم تا الان به راحتی در مورد پیشرفتمان صحبت بکنیم، ولی معتقدم بر اینکه از همین الان شروع کنیم با توجه به اینکه از جمعیت کل دنیا 1 درصد آن متعلق به ایران است و در مقابل 9 در صد از منابع موجود در جهان متعلق به این کشور است، لذا اگر مدیریتی درست داشته باشیم باید 9 برابر کشورهای دیگر رفاه داشته باشیم در حالی که ما طوری رفتار کرده ایم که همیشه نگاهمان را به بیرون دوخته ایم و منابع و امکانات داخلی را رها کرده ایم. بنابراین دولت توجه ویژه خود را به منابع داخلی معطوف سازد و واگذاری منابع موجود را به بخش خصوصی انجام دهد که با اقدام این دولت بخش خصوصی نیز امکانات لازم، جهت بهینه سازی وایجاد شرایط لازم از منابع و صنایع موجود در کشور، را برای شهروندان فراهم سازد. به اعتقاد من اصلی ترین بخش اقتصاد مقاومتی که داشتن نگاه درونی است و مقام معظم رهبری هم خواهان آن است، مسئولان ما طوری عمل نمایند و برنامه بریزند که ما منابع نفتی نداریم و از بیرون هم وارد نخواهیم کرد در مقابل این فرضیّه، حمایت از تولید کنندگان و بخش داخلی را بیشتر کنند تا از طریق پولهایی که هم خود مردم در خارج از ایران نگه داشته اند هم مبالغی که در داخل مملکت در چرخش است، استفاده بهینه ای صورت گیرد. به عنوان مثال راه اندازی لاله پارک از طریق شخصی اتفاق افتاد که در ترکیه ساکن بود ولی اصالتاً متعلق به تبریز بود، با هماهنگی های لازم بعد از صحبت با ایشان، اعتماد سازی کردیم وارتباط ایجاد نمودیم و نشان دادیم که حمایت می کنیم لذا آمدند در زادگاه خودشان این پروژه را به سرانجام رساندند که نتیجه آن اشتغال زایی زیادی شد. بنابراین دست اندرکاران دولت باید زمینه لازم را برای حمایت از افراد سرمایه گذار ایجاد نمایند و با کم کردن بوروکراسی اداری، مسیر را هموار سازند تا دست در دست هم گامی مهم برداشته باشیم. لازم به ذکر است که دولت برای اولین بار، امسال بودجه ای که حدوداً بدون نفت نوشته وتحویل مجلس داده است که در جای خود قابل تأمل و توجه است، ولی در مقابل اعلام می شود که در کشور 40 هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی رخ داده است این مسیر رابرای رشد ناهموار می سازد چون معادل پرداخت یک سال یارانه نقدی به مردم است که می توان از همین پول های مفقود مانده فعالیت های بسیار گسترده ای را جهت کارآفرینی وحل مشکلات دیگر فراهم کرد و در کنارآن مجلس هم نظارت قوی بر مصوّبات خود داشته باشد قطعاً مردم ما هم، مردم تنبلی نیستند و اهل عمل و تلاش هستند، بنابراین با انجام دادن درست قانون ومانع ساختن برای راههای فرار مالیاتی، اقدامات شایسته ای را می توان در جهت شکوفاسازی بخش اقتصادی انجام داد.
تحلیل شما از این که برنامه تعیین شده و اهداف ترسیم شده در دولت دوم روحانی به سرانجام نرسیده است چیست؟
البته همیشه برنامه های مختلفی نوشته میشود ولی الان از برنامه های بالا دستی ما برنامه توسعه ششم بوده است و نگاهی هم به گذشته داشته باشیم می بینیم که در برنامه پنجم هم تا 30 درصد بیشتر تحقق نیافته است. برنامه ها در نوشتن به خوبی ارائه می شود ولی در عمل، هم کوتاهی مجلس و هم بخش دولتی دخیل هستند. بنابراین چه دولت روحانی یا دولت دیگر برنامه ای را که ارائه می دهد موظّف است به اجرای آن تن در دهد یا خود مجلس قانونی را مصوّب کرد با دقت بیشتر در بعد نظارتی اش اعمال نفوذ کند، ولی از طرفی دیگر نگاه کنیم، باید قبول داشته باشیم که هر دولتی بود، تمایل به اجرا ی برنامه های خود داشت در حالیکه در مدت دو سال اخیر، شرایطی برما تحمیل شد لذا در وضعیتی که صادرات نفت ما از 2 میلیون بشکه به 1 میلیون تغییر یافته است و جلوی صادرات غیر نفتی وپتروشیمی ما هم گرفته می شود، قطعاً در چنین حالتی برنامه های داده شده دولت هم آسیب جدّی می بیند. لذا با این روال اولوّیت های برنامه دولت اولاً پرداخت حقوق، دوماً تامین غذا و داروی مردم خواهد بود و الان هم مشخصاً اجرای برنامه های دولت با مشکل مواجه شده است. بنابراین امیدواریم دولت با بودجه ای که نوشته، از اصل راه خود منحرف نشود وبرای تحقّق یافتن بودجه خود کارهایی از قبیل صادر کردن اوراق بهادار، استقرار نظام بانکی و کمک گرفتن از بانکها و برداشتن وامهای مختلف که با این روال تک تک ملت ایران مقروض خواهند شد را سرلوحه برنامه خود قرار ندهد چرا که نهایتاً با این روال در آینده کشور با افزایش نقدینگی به مراتب ارزش پولی مان کاهش خواهد یافت که این اتّفاق هم در حال حاضر افتاده است.
موفقیت اصول گرایان برای خدمت رسانی به مردم بیشتر بوده است یا اصلاح طلبان؟
بنده چون در این چارچوبها زیاد قید و بندی ندارم می خواهم بگویم که هر 8 سال که این دوران تکرار می شود شاهد حضور دولتهای مختلف بوده ایم و در کلیات به نظر شخصی بنده هیچ فرقی ندارد یعنی اگر الان بخواهیم از عمل گراترین دولت صحبت کنیم میتوانیم به دولت مرحوم آیت اله هاشمی رفسنجانی ودکتر احمدی نژاد اشاراتی داشته باشیم. دولت دیگر در بعد سیاسی کار کرده و دولت فعلی هم با بحث اعتدال و میانه روی جلو آمده است و تمرکزش بیشتر جلوگیری از تورم و کنترل آن بوده که این اواخر بر عکس آن گفته ها و شعارها عملی شده است لذا در این مورد، اصلاح طلب و اصول گرا نباید مطرح شود و از اوایل انقلاب هم که ما نگاه کنیم تیمی متشکل از حدوداً 300 نفره در حال چرخش و جابجایی بوده اند بنابراین مشکل اصلی ما این است که پوست اندازی مجدّد مدیریتی داشته باشیم که در طول 40 ساله انقلاب مدیران سابق پابه سنّ گذاشته، جای خود را به نسل جوان بسپارند که فکری جدید با ایده ای نو بر سرکارآیند و ما اصرار براین نداشته باشیم که فلان شخص بواسطه وابستگی اش به جناح خاص، امروز باید وزیر شود چرا که دلیلی براین نیست و طبق فرمایش مقام رهبری از افراد باتجربه هم به عنوان مشاور در زمینه های مختلف بایدکمک گرفته شود. بنابراین نمیتوان با معیارهایی از قبیل فروش خوب نفت در یک دولت و عدم فروش آن در دولتی دیگر موفقیت یا خوب بودن دولتی را تعریف کرد نهایتاً نمایندگان مجلس که به فعالیت دولتها ناظر هستند و همینطور بحث نفت و ورود ارز را درکنترل دارند ، می توانند از موفقیت دولتها نظری ارائه نمایند و گرنه در بخش سیاسی و جناحی قابل قضاوت نیست.
وضعیت سطح آموزشی و کسب مهارت ها برای ایجاد شغل در استان را چگونه می بینید؟
در حال حاضر مراکز آموزشی وضعیت خوبی دارند آمار داده شده از مراکز فنی و حرفه ای هم حاکی از آن است ولی یک بخشی هم در این بعد حاکم است که آیا رغبتی بر کسب مهارت و دیدن آموزش دیده می شود که در اینجا بعضی موارد نمایان است که رغبت کم و ادّعا داشتن بر دانستن افراد، سدّی ایجاد می کند که قابل قبول نیست. لذا باید بررسی کنیم تا مشخص شود زمینه آموزش پذیری مردم چقدر است که متأسفانه طبق تحقیق ضعیف است امّا موضوع آموزش به معنی کلاسیک آن، باید بگویم که در استان آذربایجان شرقی پتانسیل خوبی در سطح دانشگاه های ما وجود دارد و کمبود ظرفیت برای پذیرش دانشجو وجود ندارد. لذا روی هم رفته آموزش کماکان در سطح استان پابرجاست ولی در نگاه کلی به این بخش، آموزش پذیری مردم در فرهنگ آذربایجان ضعیف است.
به نظر شما در کابینه دولت افراد انتخاب شده ، با چه معیارهایی برای پست های مدّ نظر انتخاب می شوند؟
قطعاً بدانید که شایسته سالاری اتفاق نمی افتد، ممکن است معیار انتخاب افراد استفاده از تجربه افراد است، یا وابستگی به جناح خاص باشد، یا مقیّد بودن افراد به اینکه از دیگران در دانستن و داشتن دانش برتری دارند و یا معیاری دیگر که هر کس افکار متمایل به دنیای غرب داشته باشد برای کرسی های مدیریت به تعبیر اینکه دانش وسیعتری دارد انتخاب می شود، این به آن معنی است که تفکّرات غرب و دنیای لیبرالی یا هر اسم دیگری که داشته باشند، یک سری علوم غربیّه هستند که یاد گرفته شده اند. بنابراین روالی حاکم شده است که آنهایی که در خارج از ایران از تفکرات غربی خو گرفته اند و مدارج دانشگاهی دارند نسبت به افرادی که در داخل کشور فارغ التّحصیل شده اند دانش و آگاهیهای زیادتری دارند، لذا بنده این را هم شدیداً ردّ می کنم و هم به غلط بودنش تأکید دارم. ولی راهش این است که این اطلاعات غربی را با فرهنگ خودمون بومی سازی کنیم و بعد از شناخت کامل آن را پیاده کنیم.
بهترین راهکار و توصیه شما برای اجرای درست انتخابات و شفافیت بخشیدن به آن، بدون ایجاد تنش در جامعه چیست؟
تلاش دولت و اهل رسانه و تمامی اقشار جامعه باید در جهت حضورحداکثری و مشارکتی مردم در انتخابات باشد چون سرمایه اصلی ما مردم هستند واگر افتخاری داریم در نظام جمهوری اسلامی به پشتوانه این ملت بوده است و خواهد بود ولی برای اینکه بخواهیم نسبت به ذهنیت مردم به اینکه تقلّبی در انتخابات صورت گیرد باید عرض کنم که امکان پذیر نیست، شاید تخلفی باشد و لی امکان تقلّب به معنی عامّ وجود ندارد. لذا سیستم انتخاباتی ما طوری است که هم در بخش اجرا وهم در بعد نظارت که قوه قضایّیه و شورای نگهبان و حتی نیروهای امنیّتی در قالب یک سیستم عمل می کنند لذا هیچگونه تبانی و بده بستانی صورت نمی گیرد نه تنها درانتخابات آتی بلکه در انتخابات آینده هم اتفاق نخواهد افتاد. ولی در بحث شفافیت بخشیدن قرار است مکانیزه شود که در اینجا من بحثم این است که چرا اجرایی نمی شود هر دوره گفته می شود ولی عملی نمیشود پس دولت باید سریعاً در اجرای آن، زمان را از دست ندهد و در مورد حق الناس بودن رأی مردم، مسئولان ذیربط باید دقت لازم و حساسیت مربوطه را اتخاذ نمایند. پس پیشنهادم در این باب اولاً مکانیزه شدن انتخابات، ثانیاً رسانه ای کردن مکانیزمی بودن انتخابات و توضیح دادن جزییات آن از طریق برنامه های زنده تلویزیونی که باعث خواهد شد عدم اعتماد مردم نسبت به اجرای شفاف انتخابات، رفع گردد.
یک مدیر موفق در جامعه باید بر روی چه خصوصیاتی تکیه داشته باشد تا بهترین قالب مدیریتی خود را در سازمان اش ارائه دهد؟
اولی بحث آموزش دیدن مدیر است، متأسفانه در کشور ما هیچگونه ارزشی برای آموزش مدیران داده نمی شود چرا که دیده می شود یک پزشک در جایی خدمت می کند که اصلاً در تخصص اش نیست یا برعکس این هم صدق می کند پس بهترین راهی که باید انتخاب کرد این است که معیار انتخاب افراد تخصّص فرد باشد و گرنه مومن بودن و دارا بودن خصوصیاتی خاص برای کرسی های تخصّصی برای خدمت به مردم به هیچ عنوان قابل قبول نیست چون انتظاری که از یک مدیر با تدبیر می رود این است که مسئولیت واگذار شده یک سازمان را به او میدهیم خروجی کار راضی کننده باشد نه اینکه زمانی تلف شود و اهداف مجموعه ای یا ارگانی به خطر افتد، علاوه برآن باید مدیران فراجناحی فکر کنند و عمل نمایند و در مقابل عملکردشون نسبت به مردم پاسخگو باشند به جای اینکه از جواب دادن سربدوانند. بنابراین در سایه انقلابی که مردم ایجاد کردند و به فرموده امام (ره) به پشتوانه این ملت این نظام پی ریزی شد، ما هم در قبال این مردم مسئولیم و وظیفه داریم پاسخگوی نیازهایشان باشیم و جلوگیری از رفتارهای اشراف گرایی در ادارات را سرلوحه کار خود قرار دهیم و ریشه رانت خواری را در سازمان ها و ارگانها بخشکانیم.
وضعیت رابطه دانشگاه و صنعت را در استان چگونه می بینید و آینده آنها را چگونه ترسیم می کنید؟
خوشبختانه طی بررسی های به عمل آمده رابطه خوبی حاکم است، ولی طبق قراری که بوده تا خروجی های لازم از قرارداد های منعقد شده در بین دانشگاه و صنعت بیرون بیاید مورد تایید نیست .پس قراردادها وجود دارند ، ارتباط لازم هم وجود دارد ولی پژوهش های انجام شده در میان صنعت و دانشگاه باید یک خروجی خوبی داشته باشد و طرح های مطرح شده در قالب حرف باقی نماند. در این روند دانشگاه آمادگی لازم را اعلام کرده ولی در بخش صنعت نگرش بر این استوار است که پژوهش های داده شده نیازهای صنعت امروز را برطرف نمی کند ولی در کل بخواهم جمع بندی کنیم روند روبه رشدی در استان در این بخش حاکم است.
در آخر اگر حرفی با مخاطبین رسانه یا توصیه ای به کاندیدا های حاضر در انتخابات دارید، بفرمایید.
اولاً سراسری شدن روزنامه عجبشیر را به مخاطبین این رسانه تبریک می گویم و توصیه ای که به افراد کاندیدا دارم این است که حتما احساس وظیفه کردند و توانایی خدمت برای این ملت را در خود دیده اند اعام حضور کرده اند که این اقدام در جای خود، دارای ارزش است. ولی در مراحل بعد باید دست در دست هم خدمتگذار این مردم باشیم و با صداقت قدم برداریم و با بیان واقعیت های جامعه، بدون دروغ در کنار مردم باشیم.