علیرضا کریمی، به عنوان معاون توسعه مدیر عامل در سازمان منطقه آزاد ارس و مشاور مدیر عامل، به فعالیّت و خدمت مشغول است. ایشان دارای مدرک کارشناسی در رشته مدیریت صنعتی و کارشناسی ارشد در رشته مدیریت اجرایی- استراتژیک هستند. عمده مسئولیت هایی که سابقاً داشته اند: معاون مدیر کل امور اداری و مالی استانداری آذربایجان شرقی، مدیر کلّ پدافند غیر عامل استان، رئیس مرکز برنامه ریزی- نوسازی و توسعه فناوری اطلاعات استانداری، عضو هیئت امنا و مدیر عامل صندوق قرض الحسنه استانداری، عضو ناظر کمیته آموزش و توانمند سازی دستگاههای اجرایی استان، مسئول اعتبار سنجی موسسات آموزشی استانداری، بخشدار بستان آباد و تیکمه داش، مشاور سیاسی- امنیتی فرماندار شبستر، دبیر ستاد تعزیرات حکومتی شبستر، مسئول کمیته آرد و نان شبستر، مسئول اداره تعاون در آذرشهر و همینطورمسئول ستاد توسعه، کارشناس صنایع و معادن و دبیر کارگروه اشتغال و سرمایه گذاری در این شهرستان از آن جمله اند. ایشان همچنین رئیس کمسیون ماده 100 و ماده 77 شهرداری در تیکمه داش و ناظر سایت آزمون در استان بوده اند. در کنار این خدمات ارزنده، به عنوان مدرّس دانشگاه فعّال بوده اند و سوابق درخشانی در امر پژوهش در زمینه های مختلف دارند و صاحب کتاب و مقالات مختلفی از انتشارات گوناگون در استان آذر بایجان شرقی می باشند. با وی گفتگویی صمیمی را ترتیب داده ایم که ماحصل آن را می خوانید:
لطفاً در وهله اوّل، بفرمایید تعریف منطقه آزاد چیست ؟ و مزایای ثبت شرکت در مناطق آزاد را بیان فرمایید.
منطقه آزاد ارس از 4 بخش تشکیل شده است: اوّل، بخش جلفا به مساحت 20500 هکتار- دوّم، بخش نوردوز به مساحت 240 هکتار-سوّم، بخش خدآفرین و اراضی اطراف دریاچه سدّ خداآفرین به مساحت 6100 هکتار- چهارم، بخش قلی بیگ لو در کنار جنگل های ارسباران به مساحت 24000 هکتار- می باشد. از لحاظ جغرافیا، در شمالغرب ایران و نقطه صفر مرزی در مجاورت با کشورهایی چون ارمنستان، آذربایجان، جمهوری خود مختار نخجوان و کنار رود مرزی ارس استقرار یافته است. این منطقه دارای آب و هوای معتدل کوهستانی بوده و به بازار 400 میلیونی CIS نزدیک است. رودخانه ارس و سدّهای ارس، خدآفرین، گلفرج و گردیان در این محدوده قرار دارند. منطقه آزاد ارس همواره از گذشته های دور مورد توجّه بازرگانان و مسافران آسیا، اروپا و جاده ابریشم بوده است. این اهمیّت موجبات رونق صنعت پرورش کرم ابریشم در زمان صفویان و نیز احداث کاروانسراها و مجموعه های اقامتی، خدماتی و بازرگانی را در قرن اخیر در منطقه جلفا به وجود آورده است. احداث ایستگاه راه آهن جلفا و خط آهن برقی جلفا- تبریز که متصّل به خط آهن سراسری کشور شوروی سابق است، از جمله این زیر ساخت هاست. از مزایای قانونی ثبت شرکت در این منطقه می توان به عواملی مثل برخورداری از مزیّت قانون ارزش افزوده، معافیت های مالیاتی 20 ساله از تاریخ بهره برداری برای انواع فعالیت های اقتصادی، معافیت از عوارض گمرکی و سود بازرگانی برای واردات مواد اولیه و ماشین آلات، امکان صدور کالای تولید شده به خارج از کشور با کمترین تشریفات، تضمین سرمایه سرمایه گذاران خارجی در برابر تملّک و ملّی شدن، امکان هرگونه فعالیت اقتصادی برای سرمایه گذاران خارجی، ثبت شرکت ها توسط خود سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس، امکان سرمایه گذاری 100 درصد خارجی بدون مشارکت ایرانی، عدم نیاز به تحصیل روادید برای ورود و خروج اتباع خارجی، امکان استفاده از متخصّصین خارجی و صدور پروانه اشتغال برای اتباع خارجی توسط منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس اشاره کرد. از مزایای رقابتی هم می توان از مواردی مانند منابع انسانی(نیروی کار و متخصّص و ارزان)، قیمت زمین و انرژی ارزان، امنیت سرمایه گذاری و انبارداری ارزان یاد کرد و همینطور به عنوان مزایای گمرکی می توان، عواملی مثل کاهش سود بازرگانی تا سقف 15 درصدی ارزش سیف کالایی که به صورت تجاری از طریق مناطق آزاد تجاری- صنعتی به سرزمین اصلی وارد می شود، تشریفات ارزیابی و ترخیص در حداقل زمان، امکان ورود کالا از طریق ترانزیت خارجی، داخلی، کارنه تیرو ...، امکان حمل کالا با قطار و ارتباط با خطوط خارج از کشور، تفکیک قبض انبارهای ترخیصی (ترخیص قطعی، ترانزیت، صادرات و غیره)، موافقت با صاحبان کالا جهت ورود و صدور کالاهای واحد های تولیدی در داخل منطقه، موافقت یا ترخیص کالا های یکنواخت روی کامیون در حداقل زمان ممکن، صدور قبض انبار قابل معامله بنا به در خواست صاحبان کالا و توقّف کالای موجود در اماکن گمرکی منطقه آزاد، تا دو برابر مدّت زمان پیش بینی شده برای گمرکات سرزمین اصلی را نام برد. ضمناً برای کالاهای تولیدی مدّت زمان توقف، محدود نمی باشد.
رشد و توسعه در منطقه آزاد ارس در سال های آتی را، چگونه می بینید؟
منطقه آزاد ارس طی سه برنامه اخیر توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به پشتوانه مدیریتی دانش بنیان و مشاورانی توانمند و کارکنانی متخصّص و با انگیزه، به منطقه ای پیشتاز در داخل تبدیل شده و از لحاظ عملکرد به مفهوم واقعی مناطق آزاد، به عنوان الگوی سایر مناطق آزاد در داخل و کشورهای منطقه در نظر گرفته می شود. منطقه آزاد ارس به برکت برخورداری از موقعیت ژنواکونومیکی ممتاز و دسترسی به بازار های بین المللی سرمایه و تکیه بر امکانات برجسته توسعه ترانزیت و صادرات مجدِّد، توان مندی های بالای صادراتی و با فراهم سازی زیر ساخت های توسعه، فعالیت های بازرگانی در کنار گمرکات و مراکز تخلیه و بارگیری کالا و الگوسازی ورود به WTO توانسته است در جهت ارتقای نقش هم پیوندی اقتصاد ملّی با اقتصاد جهانی، بستر ساز تعامل سازنده کشور با جهان باشد. منطقه آزاد ارس به پشتوانه مناطق ارزشمند اکولوژیکی حفاظت شده، اقلیم مناسب، منابع غنی آب، ذخیره گاههای بین المللی جنگلی، محیط زیست مطلوب و قابلیت های توسعه گردشگری در زمینه های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ورزشی، به یک منطقه بین المللی گردشگری، تفریحی، سلامتی و درمانی تبدیل شده است. و به امید خدا در آینده نزدیک به قطب کشاورزی در خاورمیانه و صنعتی در ایران تبدیل خواهد شد.
علاقه و اشتیاق سرمایه گذاری داخلی و خارجی را در منطقه آزاد ارس چگونه می بینید؟ و چه راهکارهایی را برای جذب سرمایه گذار توصیه می کنید؟
با عنایت به قطب بودن منطقه آزاد ارس در بخش کشاورزی و صنعتی و مزایایی که درجواب سوأل قبلی اشاره شد، سرمایه گذاران به دو دلیل شاخص، تمایل بیشتری به سرمایه گذاری در ارس نسبت به داخل و سایر مناطق آزاد دارند. اوّل، تسهیل صادرات به کشورهای اوراسیا از طریق ایجاد زیر ساخت های ترانزیتی، ریلی و هوایی. دوّم، به خاطر انجام امور مربوط به ثبت شرکت ها، اخذ مجوز ها و تسهیل امور گمرکی در کوتاه ترین زمان ممکن باعث شده است شرایط لازم برای سرمایه گذاری در این منطقه فراهم گردد
در مورد چگونگی و شرایط صادرات در منطقه آزاد ارس توضیح دهید.
صدور کالای ساخته شده در منطقه به خارج از کشور و یا دیگر مناطق آزاد کشور، اعم از آن که مواد اولیه به کار رفته در آن از داخل کشور و یا خارج از دیگر مناطق کشور، تأمین شده باشد مجاز بوده و با حداقل تشریفات گمرکی انجام می پذیرد.
نقش مناطق آزاد را در توسعه کشور، توضیح دهید.
امروزه کشورهای متفاوتی اعم از توسعه یافته و در حال توسعه با توجّه به ویژگی مناطق آزاد تجاری صنعتی، برای دستیابی به هدف هایی نظیر توسعه اقتصاد ملّی، جذب سرمایه های خارجی، استفاده از برتری های نسبی، ایجاد فرصت های شغلی، تربیت نیروی انسانی، افزایش درآمد های ناشی از فعالیت های خدماتی، افزایش کارایی اقتصاد ملّی، توسعه منطقه ای و تبدیل بخشهای عقب مانده به قطب های توسعه، اقدام به ایجاد مناطق آزاد تجاری صنعتی نموده اند. منطقه آزاد، قلمرو معینی از سرزمین اصلی مجاز شناخته شده است که در آن تجارت آزاد با سایر نقاط جهان با قوانین خاصّ و متفاوت از سرزمین اصلی، مجاز شناخته شده است. این مناطق با ایجاد مشوّق ها و معافیت های متنوّع سعی دارند که سرمایه گذاری خارجی را جذب و آن را در تولید کالاهای صادراتی مورد استفاده قرار دهند و سپس با صادرات این کالاها کشور از آثار و مزایای مثبت صادرات و تجارت نظیر ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی، توسعه منطقه ای و ... برخوردار نمایند.
ظرفیت های موجود جهت سرمایه گذاری در منطقه ارس را بیان فرمایید و توضیح دهید چه تأثیراتی را بر روابط ایران با سایر کشورهای همجوار
می گذارد؟
اوّل، فعالیت های بخش پولی و بانکی( مثل تأسیس بانک و یا شعب بانک های خارجی و داخلی)-دوم، فعالیت در بخش صنعت( کلیه فعالیت ها که منجر به احداث واحد تولیدی بزرگ یا کوچک گردیده و محصول یا کالای جدیدی پس از طی فرایند حاصل می گردد)- سوم، فعالیت های بازرگانی( مثل ترانزیت و صادرات مجدد کالا)- چهارم، فعالیت های خدماتی( مثل بهداشت و درمان شامل احداث و بهره برداری از بیمارستان و درمانگاه و دیگر انواع واحد های درمانی و بهداشتی)- و همینطور موارد دیگری را همچون فعالیت های بخش ساختمان، فعالیت های فرهنگی، سیاحتی، کشاورزی و امور دامی و بخش معدن را شامل می شود.
مدیریت استراتژیک در منطقه چه جایگاهی دارد ؟ و نقش آن را در روابط خارجی ایران شرح دهید.
مدیریت استراتژیک با تکیه بر ذهنیّتی پویا، آینده نگر، جامع نگر و اقتضایی، راه حلّ بسیاری از مسائل سازمان های امروزی و از جمله سازمان منطقه آزاد ارس است. پایه های مدیریت استراتژیک بر اساس میزان درکی که مدیران این سازمان از سرمایه گذاران خارجی بازارها، قیمت ها، عرضه کنندگان مواد اولیه، توزیع کنندگان، دولت ها، سهامداران و مشتریانی که در سراسر دنیا وجود دارند، بنا نهاده شده است و این عوامل تعیین کنندگان موفقیّت در آینده که می توانند از آن بهره گیرند، به عنوان مدیریت استراتژیک تعریف می شود.
به نظر شما به عنوان یک مدیر کاردان، تخصّص و نبود آن چه آسیب هایی به چرخه مدیریتی کشور، سازمان ها و ادارات وارد کرده است؟
بر اساس یک قاعده کلی در خصوص افرادی که در سازمان کار می کنند، می توان بر اساس دو بُعد، یک تقسیم بندی را انجام داد: اوّلی تعهّد و دوّمی تخصّص. تخصّص به میزان آشنایی با وظیفه اصلی و تخصّصی فرد اشاره دارد و تعهّد به میزان وفاداری او به سازمان و مأموریت هایش. اما مشکل اصلی مدیرانی هستند که تعهّد دارند، ولی تخصّص لازم را در حدّی که مورد نیاز حداقل های سازمان است، ندارند. این ها معمولاً با دانش سطحی که از طرق مختلف کسب کرده اند، خود نمایی می کنند. به تصوّر من، خیانت اینها اولاً به سازمان، بعدش به کشور است و در مرحله دوّم، حتی از لحاظ حقوقی نیز بایستی پیگیری شوند.
منطقه آزاد ارس در کدام بعد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در جهت ایجاد رشد و توسعه استان آذربایجان شرقی به صورت شاخص تأثیرگذار بوده است؟
ارس، از بُعد اقتصادی با دارا بودن واحد های صنعتی و کشاورزی بسیار پیشرفته و اشتغال زایی فراوان و جذب سرمایه گذارخارجی و انتقال تکنولوژی به کمک استان آمده و به صادر کننده محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی و فرآوری شده تبدیل شده است و در حوزه سیاست تعامل خوبی با کشورهای cis حوزه قفقاز دارا بوده و به صادرات محصولات به این کشورها پرداخته است و فرهنگ این منطقه به سالهای پیش از میلاد برگشته و دارای قدمت چندین هزار ساله است.
سخن آخر، اگر حرفی با مخاطبین روزنامه سراسری عجب شیر دارید یا توصیه ای به مدیران و همکارانتان در منطقه آزاد ارس، بیان نمایید.
بنده در پایان از زحمات همکاران محترم سازمان که در جذب سرمایه گذاران و گردشگران و رضایت خاطر این گروه تلاش می کنند تقدیر و تشکّر می کنم و از سرمایه گذارانی که قصد سرمایه گذاری در حوزه صنعت، کشاورزی، گردشگری و بازرگانی را دارند، دعوت می کنم که از این منطقه بازدید کرده که قطعاً، با یک بار بازدید بنا به جذابیت هایی که منطقه دارد، جذب این منطقه خواهند شد و از لحاظ گردشگری هم با وجود رود ارس، کلیسای سنت استپانوس و چوپان، آبشار آسیاب خرابه، جنگلهای ارسباران و مکان های مذهبی، حتماً خاطرات خوشی را از این منطقه به یادگار خواهند برد. در آخر عرائضم، از کارکنان روزنامه سراسری عجب شیر هم بابت زحمات اطلاع رسانی شان، سپاسگذاری می کنم.