جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳ - November 22 2024
کد خبر: ۳۷
تاریخ انتشار: ۲۲ مهر ۱۳۹۴ - ۱۳:۲۴
ظهور فساد اداری قدمتی به درازی جامعه بشری دارد و رابطه آن با توسعه نظام سیاسی مستقیم است تا جایی که پیدایش آن می‌تواند موجب اخلال در نظام سیاسی یک کشور شود. در یک نظام اداری فاسد، کارمندان از موقعیت انحصاری خود در ارائه خدمات بهره می‌گیرند، و با شغل خود به تجارت می‌پردازند که این امر علاوه بر آسیب زدن به توسعه، مانع رشد رقابت سالم و عدالت اجتماعی می‌شود.
ظهور فساد اداری قدمتی به درازی جامعه بشری دارد و رابطه آن با توسعه نظام سیاسی مستقیم است تا جایی که پیدایش آن می‌تواند موجب اخلال در نظام سیاسی یک کشور شود. در یک نظام اداری فاسد، کارمندان از موقعیت انحصاری خود در ارائه خدمات بهره می‌گیرند، و با شغل خود به تجارت می‌پردازند که این امر علاوه بر آسیب زدن به توسعه، مانع رشد رقابت سالم و عدالت اجتماعی می‌شود.
فساددرقانونهرگونهفعلیاترکفعلیاستکهتوسطهرشخصحقیقییاحقوقیبهصورت فردی، جمعی یا سازمانی که عمداً و با هدف کسب هرگونه منفعت یا امتیاز مستقیم یا غیرمستقیم برای خود یا دیگری، با نقض قوانین و مقررات کشوری انجام پذیرد؛ یا ضرر و زیانی را به اموال، منافع، منابع یا سلامت و امنیت عمومی و یا جمعی از مردم وارد نماید نظیر رشاء، ارتشاء، اختلاس، تبانی، سوءاستفاده از مقام یا موقعیت اداری، سیاسی، امکانات یا اطلاعات، دریافت و پرداخت های غیرقانونی از منابع عمومی و انحراف از این منابع به سمت تخصیص های غیرقانونی، جعل، تخریب یا اختفاء اسناد و سوابق اداری و مالی»
فساد = (انحصارقدرت+ پنهان‌كاري) ـ (پاسخ‌گويي، شايسته‌سالاري، مسئوليت‌ اجتماعي و شفافيت)
انواعفساد
بر اساس حوزه های وقوع فساد، می توان انواع فساد را به شرح زیر بیان نمود. البته در بسیاری از مواقع این موارد به صورت ترکیبی ملاحظه می شود. به طور مثال وقتی شاهد فساد اقتصادی هستیم، به طور هم زمان فساد اخلاقی یا سیاسی هم بروز کرده است.
1.فساداقتصادی 2.فسادسیاسی 3.فساداعتقادی 4.فساداخلاقی 5.فساداجتماعی6.فساداداری



علل بروز فساد اداری
بررسيهاي صورت گرفته بر روي پديده فساد اداري حكايت از پيچيده بودن و گسترده بودن عوامل موثر در شكل گيري اين پديده دارد. بـــه طوركلي مي توان عوامل اصلي شكل گيري اين پديده را به سه گروه تقسيم بندي كرد:
1.عوامل فرهنگي و محيطي 2.عوامل شخصيتي 3.عوامل اداري و سازماني
انواعمصادیقفساد
بر اساس تعاریف و دسته بندی های انجام شده برای فساد، مصادیق رایجی را در جامعه بر می شمارند، که در ادامه تعدادی از این مصادیق ذکر گردیده اند.
1. اختلاس 2.رشاء (رشوهدادن) وارتشاء (رشوهگرفتن) 3.حیف (درمقابلمِیل) 4.مِیل (در مقابل حیف) 5.رانتخواری 6.باندبازی 7.حزبگرایی (درمقابلحقگرایی) 8.فامیلسالاری (درمقابلشایستهسالاری) 9.باندسالاری (درمقابلشایستهسالاری) 10.آشناپرورى 11.انحراففکریواعتقادی 12.مکرباخداورسول (ص) 13.جنگباخداورسول (ص) 14.نفاقاعتقادیورفتاری 15.روابطنامشروعجنسی 16.رذائلاخلاقی 17.اعتیادبهموادمخدّر 18.تعاملاتناسالماجتماعی 19.قتلنفوس 20.روابطناسالماداری 21.حاکمیتسازمانهایغیر رسمی بجای سازمان های رسمی 22.و..........
فساددرقرآن
بعضی از اصطلاحاتی که به معنای فساد در قرآن آمده، با واژه فساد بیان نشده است. بلکه در قالب الفاظ دیگر آمده اند؛ مانند واژۀ «خبال» یعنی زیادی در فساد. کلمۀ «لا تعثوا» به معنای شدت در فساد،و کلمات دیگری؛ مانند «الدخل» در قول خدای متعال «دخلا بینکم» و «الفحشا»، «الثبور»، «البوار»، که همۀ این‌ها افادۀ معنای فساد می دهد. بنابراین اگر بخواهیم تمام آیاتی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم مسئلۀ فساد را مطرح کرده اند متعرض بشویم نیاز به نوشتاری مفصل است؛ لذادراینمقالفقطبهخلاصهایازمواردکهعیناًبهکلمهفسادوریشهآن (فسد) اشارهمیشود.
فساد در قرآن در مقابل «صَلاح» است، و مُفسد در مقابل مُصلح آمده است.
در قرآن کلماتی که از ریشه و ماده «فسد» آمده اند، در 47 آیه بوده و50 بار تکرار شده اند.
 راههای مقابله با فساد
1.سیستمسازی (نظامسازی)
تعیین فرآیندهای کاری مستند، معقول و منطقی؛ بدان معنا که با تعیین فعالیت های کلیدی و ترسیم مسیر اجرای آنها بر اساس مدل های علمی رایج بتوانیم مبنایی استاندارد و عقلایی را در اجرای امور پایه گذاری کرده، تا از اعمال سلیقه ها و یا فساد جلوگیری نماید.
اصلاح ساختار و سازمان؛ به منظور افزایش کارآیی و اثربخشی و حذف نقاط کور سیستمی برای جلوگیری از امکان نفوذ غیر مجاز به سیستم.
ایجاد سیستم نظارت و ارزیابی؛ به منظور پایش و رصد مستمر وضعیت و تطبیق واقعیت (وضع موجود) با حقیقت (وضع مطلوب) انجام می شود. در ایجاد این سیستم بکارگیری دانش های نو مانند فناوری اطلاعات ضروری است.
ایجاد سیستم ارزشیابی؛ برای رتبه بندی کارآیی و اثربخشی و عوامل آن ضروری است.
تعیین مجازات های بازدارنده؛ (متناسب با هر فساد) یکی از عوامل بازدارنده در وقوع فساد می باشد. تناسب این مجازات ها با عنوان فساد بسیار اهمیت دارد. چرا که اگر مجازات کمتر از میزان لازم باشد، عامل بازدارندگی را از دست میدهد، و اگر بیشتر از میزان لازم باشد، از عدالت خارج می شود.
تعیین شاخص های انتصاباتی؛ مانند دانش، توانایی، مهارت و نگرش برای هر شغل در کشور/سازمان مشخص شود، و انتصاب مدیران بر اساس این شاخص ها صورت پذیرد. البته بدیهی است اولویت در تدوین و اعمال این شاخص ها برای مشاغل مهم تر و حساس تر است. مواردی مانند رییس مجلس، رییس کمیسیون های مجلس، وزرای دولت، معاونین وزرا، روسای سازمان های ملی و استانی، استانداران، فرمانداران، شهرداران، روسای دستگاه های فرهنگی و ... .
تعیین شاخص های انتخاباتی؛برای هر یک از مناصب کشوری که با انتخاب مستقیم مردم برگزیده می شوند. مانند نمایندگان مجلس، نمایندگان خبرگان رهبری، رییس جمهور، اعضای شورای شهر و روستا. این شاخص ها مواردی هم چون دانش، توانایی، مهارت و نگرش هستند.
 ایجاد سیستم شاخص مدار برای انتخابات و انتصابات؛که پس از تعیین شاخص های مربوطه، رتبه بندی گزینه ها برای انتخاب یا انتصاب اشخاص با استفاده از روش های تصمیم گیری خبره به انجام می رسد. این سیستم باعث انتخابی علمی و بر اساس گزینه هایی بومی می گردد.
2.کادرسازی
 تربیت منابع انسانیمورد نیاز و مناسب برای هر یک از جایگاه های شغلی اولویت دار در کشور (بر اساس شاخص های تعریف شده برای هر شغل)تربیت منابع انسانیمورد نیاز و مناسب برای هر یک از مناصب (براساسشاخصهایتعریفشدهبرایهرمنصب)
 
راهكارهاي مربوط به نظام اداري سالم و كارآمد
1.توسعة زيربنايي (نهادسازي): شايسته‌سالاري - حقوق كافي- شفافيت - رسانه و مطبوعات آزاد- آموزش.
2. شفافيت‌گرايي
3. شايسته‌سالاري در نصب و عزل‌ها
4.توجه به معيشت كارمندان

نظرات شما
نام:
ایمیل:
* نظر: