يکي از مهمترين مشکلات کشور در حال حاضر مشکل مسکن است که در سال‌هاي اخير شدت بيشتري يافته است و به بحران مسکن بدل شده است، به عنوان يکي از فعالين اين حوزه، علت را چه مي‌دانيد؟

بايد در نظر داشته باشيم مسکن بر تمامي شئون جامعه تاثير گذار است و مي‌توان مسکن را يکي از ارکان زندگي انسان به شمار آورد. در نتيجه سياست‌هاي قبل از انقلاب به تدريج شاهد افزايش مهاجرت از روستا‌ها به شهرها بوديم که به تدريج اين امر منجر به ايجاد حلبي آبادهايي در حاشيه شهرها شد. وضعيت زندگي در اين حلبي‌آبادها مايه تاسف و تاثر بود به نحوي که بسياري از افراد حتي يک روز نمي‌توانستند در اين حلبي آبادها زندگي کنند.

با پيروزي انقلاب اسلامي ايران، حضرت امام (ره) به خوبي تبعات اين امر را درک کرده و بر همين اساس نيز دستور افتتاح حساب 100 حضرت امام و تاسيس بنياد مسکن انقلاب اسلامي را صادر کردند تا از اين طريق مشکل مسکن افراد محروم و کم بضاعت مرتفع گردد. به مرور زمان و با تلاش شبانه روزي پرسنل بنياد، نهاد بنياد مسکن توسعه يافت و در طي سال‌ها دولت‌ها نيز با اعتماد به اين نهاد توانستند بخشي از مشکل مسکن را بالاخص در حوزه مسکن روستاييان مرتفع کنند بطوري که با برنامه ساخت سالانه دويست هزار واحد مسکوني چهره روستا را دگرگون کرد.

در سال‌هاي پس از انقلاب روند مهاجرت از روستا به شهر، شتاب بيشتري گرفت و معضل حاشيه نشيني گريبان بسياري از شهرهاي کوچک تر را نيز گرفت.

تشکل‌هاي مردمي مانند انجمن خيرين مسکن ساز چگونه مي‌توانند در راستاي رفع اين معضل گام بردارند؟

در ابتدا لازم مي‌دانم مختصري از تاريخچه شکل گيري انجمن خيرين مسکن ساز استان آذربايجان شرقي را جهت آشنايي خوانندگان تبيين کنم و سپس به سوال شما پاسخ دهم. اين انجمن در سال 1383 پيرو سياست‌هاي بنياد مسکن و حساب 100 امام (ره) با هدف ساخت مسکن براي اقشار کم درآمد به وجود آمد. مهمترين علت احساس نياز به وجود چنين انجمني را نيز مي‌توان جهت گيري اعتبارات دولتي به سمت پروژه‌هاي خاصي به شمار آورد که در حوزه‌هاي متمرکزي قابليت اجرا داشتند و بر همين اساس نيز شاهد بوديم که اعتبارات دولتي بخش عمده محرومان جامعه را پوشش نمي‌داد. از اين رو در راستاي جبران اين خلاء تصميم گرفته شد نسبت به تشکيل اين انجمن اقدام گردد.

هيئت امناء اين انجمن داراي 15 عضو و متشکل از استاندار، امام جمعه مرکز استان، مديرکل راه و شهرسازي استان، مديرکل بنياد مسکن انقلاب اسلامي استان، نماينده ولي فقيه در بنياد مسکن و 9 نفر از خيرين استان است. هئيت مديره اين انجمن نيز با رياست مديرکل بنياد مسکن استان و 6 نفر از خيرين با انتخاب هيئت امنا تشکيل مي‌شود که اين هيئت مديره براي انجام امورات اجرايي خود از بين هيئت مديره يا خارج از آن مديرعامل انجمن را براي مدت دو سال انتخاب مي‌کند.

اما در پاسخ به سوال شما، مي‌توان گفت مجموعه‌هاي مردم نهاد مي‌توانند نقش تعيين کننده‌اي در رفع مشکلاتي مانند بحران مسکن داشته باشند. چرا که در وهله اول به اعتبارات دولتي وابستگي ندارد و بر همين اساس نيز مي‌تواند در حوزه‌هايي که دولت توان ورود ندارد وارد شده و يا در حوزه‌هايي که خلاء بخشنامه‌هاي حکومتي منجر به عدم شمول شرايط براي برخي محرومين مي‌شود، مشکلات مردم را مرتفع کنند.

همچنين به تجربه ثابت شده هرکجا مردم مخصوصا از جهت اعتقادي وارد شوند، کارها بهتر و سريع تر و با نتيجه خوب به انجام مي‌رسد.

در سال‌هاي اخير بيش از 1000 واحد در سطح استان توسط اين انجمن ساخته و به محرومين تحويل داده شده است که بيش از يک چهام اين واحدها در تبريز احداث شده و در حال حاضر نيز يکصد واحد در دست احداث است.

اين انجمن در راستاي تامين مسکن خانواده‌هاي داراي دو معلول و بيشتر طي تفاهمنامه پنج جانبه ‌اي که في مابين سازمان بهزيستي، بنياد مستضعفان، بنياد مسکن و راه و شهرسازي به امضاء رسيده مشارکت نموده و به عنوان دبير اين تفاهمنامه انجام وظيفه مي‌کند.

سهميه استان در اين تفاهمنامه 170 مي‌باشد و از اين تعدا 79 واحد تکميل و تحويل شده و مابقي در حال احداث مي‌باشد.

اگر بخواهيم واقع بين باشيم طي 38 سال گذشته در حوزه مسکن توفيق چنداني حاصل نکرده‌ايم به طوري که در سال‌هاي اخير اطراف شهرهاي ما حلبي آبادهاي مدرن به‌وجود آمده است و بر اين اساس آمار ارائه شده توسط شما تناسبي با ميزان تقاضا ندارد، براي ايجاد تناسب در اين حوزه چه اقداماتي نياز است؟

قبل از هرچيز بايد در نظر بگيريم که موازي کاري در ايران بسيار رواج يافته است و از همين روست که بسياري از منابع خيرين به خيريه‌هاي متعددي سرازير مي‌شود که تفرق اين کمک‌ها به نتيجه مطلوب منجر نمي‌شود. در صورتي که با تجميع اين کمک‌ها مي‌توان پروژه‌هاي بزرگي را به سرانجام رسانيد چراکه بر اساس اصول حسابداري، بخشي از هزينه‌ها در کل پروژه سرشکن شده و در نهايت مي‌توان تعداد واحدهاي بيشتري احداث کرد.

از طرفي بايد در نظر داشته باشيم در اين استان کارهاي زيادي انجام مي‌شود ولي به دليل ضعف در اطلاع رساني است که مردم از اين اقدامات آگاه نمي‌شوند. بنده به تازگي مديريت اين مجموعه را بر عهده گرفته‌ام و سعي بر اين خواهيم داشت تا با اطلاع رساني دقيق و صريح اعتماد خيرين را جلب کرده و در اين مسير استوارتر گام برداريم. با اين همه هنوز تا رسيدن به نقطه مطلوب و ايده‌آل فاصله زيادي وجود دارد که نيل به اين هدف همکاري و همياري بيشتر خيرين را در اين حوزه مي‌طلبد.

وجه تمايز اين انجمن با ساير نهادهاي خيريه چيست؟

با توجه به ماهيت حمايتي و فرهنگي و اجتناب کامل از هرگونه اغراض سياسي و انتفاعي اين انجمن و اين که داراي تشکيلات سراسري در کشور بوده و از امکانات و پشتيباني مادي و معنوي و امکانات فني سازمان هايي مثل بنياد مسکن انقلاب اسلامي برخوردار مي‌باشد، مي‌تواند منشاء خير و برکت زيادي در جامعه باشد.

همچنين اين انجمن با توجه به بخشنامه‌ها و دستور العمل‌ها از معافيت‌هاي مختلفي براي اجراي پروژه‌ها برخوردار است که اين امر قيمت تمام شده واحدهاي احداثي را کم کرده و مي‌تواند به افراد بيشتري خدمات ارائه نمايد به نحوي که علاوه بر معافيت از برخي هزينه‌ها مانند هزينه پروانه ساختماني، در بسياري موارد زمين پروژه‌ها از سوي سازمان راه و شهرسازي يا شوراي شهر در شهرها و بنياد مسکن انقلاب اسلامي در روستا‌ها به صورت رايگان در اختيار مجموعه قرار ميگيرد و تنها هزينه‌هاي اجرايي پروژه اعم از مصالح و نيروي کار است که توسط خيرين تامين مي‌شود. حتي در بحث تهيه نقشه‌هاي اجرايي و نظارت نيز از نيروهاي متخصص بنياد مسکن به صورت رايگان استفاده مي‌کنيم.

در بخشي از صحبت‌هايتان به تامين مسکن خانواده‌هاي داراي دو معلول و بيشتر اشاره کرديد، در صورتي که بخش عمده نيازمندان ما شامل اين شرايط نمي‌شوند، اساسا نيازمندان و محرومين چگونه مي‌توانند از خدمات اين انجمن استفاده کنند؟

در اين مجموعه بسته به شرايط محرومين حرکت مي‌کنيم، براي نمونه زماني که فردي به طور کلي توانايي پرداخت تسهيلات را ندارد، پس از بررسي موضوع و بسته به شرايط، يا تسهيلاتي براي اين افراد در نظر مي‌گيريم و در پاره اي موارد، مسکن کاملا به صورت رايگان در اختيار افراد قرار مي‌گيرد و يا براي افرادي که امکان پرداخت قسمتي از هزينه‌ها را دارند، واحد به صورت قيمت تمام شده تحويل مي‌گردد. همچنين در پاره اي موارد با نظر مستقيم خير نسبت به احداث و تحويل واحد اقدام مي‌گردد. همچنين واحد احداثي براي افرادي مانند زنان بي سرپرست و افراد فاقد حامي و خانواده به صورت عمري (به شرط عمر) مسکن را به وي تحويل مي‌دهيم که تابع عقد اجاره است. در اين ميان بايد در نظر داشت منظور از بازپرداخت مبالغ، هزينه احداث است و نسبت به هزينه کل واحد مبلغ جزئي و خردي محسوب مي‌شود.

بر همين مبنا ما تمامي گروه‌هاي نيازمند اعم از زنان سرپرست خانوار، افراد بي سرپرست و بد سرپرست و بيماران را تحت پوشش قرار مي‌دهيم. افراد نيازمند مي‌توانند به انجمن مراجعه کنند و بر اساس وضعيت و شرايط با انجام تحقيقات و استعلامات لازم اين افراد را در ليست افراد نيازمند قرارداده و در راستاي کمک به آنان اقدام مي‌کنيم.

تا به اينجا پروژه‌هايي که توسط انجمن احداث شده اغلب در شهرک‌هاي اقماري تبريز مانند سهند، ارم و ... احداث شده‌اند، آيا نمي‌توان اين پروژه‌ها را در بافت فرسوده تعريف کرد تا ضمن نوسازي اين بافت از گسترش شهر جلوگيري کرد؟

اخيرا به اين موضوع توجه زيادي مي‌شود و بر همين اساس نيز انجمن خيرين مسکن ساز در حال رايزني و حصول توافقاتي براي احداث يک هزار واحد مسکوني در بافت فرسوده شهري در قالب ستاد بازآفريني پايدار شهري است که با اجراي آن بخشي از بافت فرسوده شهري نوسازي و بهسازي شده و در عين حال واحدهايي هم براي تحويل به نيازمندان در داخل شهر به وجود مي‌آيد.

آيا تا بحال فردي از نيازمندان را داشته‌ايد که با رفع نياز خود، واحد تحويلي را به انجمن بازگرداند تا در اختيار نيازمندان ديگر قرار گيرد؟

صادقانه بايد پاسخ دهم که خير!

در حوزه فرهنگي و فرهنگسازي ما بسيار کم کاري کرده‌ايم و همين امر باعث شده افراد کمتر به فکر ديگران که شايد نيازمندتر از آنان هستند، باشند. از سويي بايد قبول کرد اعتقادات و حس نوعدوستي در سطح جامعه نسبت به قبل کمرنگ تر شده‌است و بر همين مبنا نيز ديگر به محروم تر از خودمان کمتر فکر مي‌کنيم. در طي سال‌هايي که بنده با اين انجمن آشنايي داشته‌ام و بر اساس آمار و اطلاعات، هيچ يک از افرادي که واحدي را تحويل گرفته‌اند، آن را به انجمن بازنگردانده‌اند تا در اختيار ساير محرومان قرار گيرد. در واقع ديد قالب در اين ميان را نمي‌توان مناسب ارزيابي کرد که البته سعي ما بر اين است تا اين رويه را تغيير دهيم.

خيرين به چه نحوي مي‌توانند با اين مجموعه همکاري کنند؟

براي همکاري با اين مجموعه و نيز شرکت دراين امر خير، علاقمندان مي‌توانند کمک‌هاي نقدي خود را به شماره حساب‌هاي اين انجمن واريز کنند. در اين ميان خيرين مي‌توانند کمک‌هاي نقدي خود را به حساب شماره 100 حضرت امام (ره) نيز واريز کنند که در اين حالت، مبلغي معادل کمک واريزي نيز به اين مبالغ افزوده شده و به انجمن تحويل مي‌شود و در واقع کمک‌هاي واريزي دو برابر مي‌شود.

همچنين خيرين عزيز مي‌توانند نسبت به تخصيص زمين و يا کمک‌هاي غير نقدي اعم از مصالح ساختماني، کمک‌هاي فني و مهندسي، حمل و نقل مصالح، کمک به آماده سازي زمين و بسياري زمينه‌هاي ديگر نيز اقدام کنند.

در پايان اگر سخني با خوانندگان، مردم و مسئولين داريد، بفرماييد:

همانطور که پيشتر نيز عارض شدم، مشکل مسکن يکي از مشکلات بزرگ پيش روي اقشار محروم و کم درآمد است و ما نيز به عنوان بخشي از جامعه، در برابر نيازمندان جامعه احساس مسئوليت کرده و سعي بر اين داريم در حد توان در راستاي رفع اين مشکل تلاش کنيم.

مردم ما نيز مي‌توانند هر يک به نوبه خود و در حد توان خود به اين هدف کمک کنند. از عموم کساني که توانايي مالي مناسبي دارند نيز خواهش مي‌کنم براي خانه دار شدن محرومان، ما را ياري کنند.

همچنين ساير افرادي که توانايي مالي کلاني ندارند نيز مي‌توانند با اهداي مبالغ بسيار اندک در اين امر مهم سهيم باشند.

در پايان جا دارد ذکر کنم عموم مردم و خيرين مي‌توانند با اين انجمن از طريق شماره تلفن‌ 34798123 - 041 تماس حاصل کنند و يا به نشاني تبريز - کوي منظريه - بالاتر از تالار کندو پلاک 50 مراجعه کنند. همچنين مردم عزيزمان و خيرين گرامي مي‌توانند از طريق شماره حساب‌هاي 020130798005 و 0105309868005 نزد بانک ملي شعبه اطباء تبريز کمک‌هاي نقدي خود را به دست اين انجمن برسانند تا با امانتداري و رعايت کليه جوانب شرعي و قانوني در مسير اهداف تعيين شده هزينه گردد.