از خودتان بگویید. چگونه یک خانم با تحصیلات تکمیلی و در فضای رقابتی شدیدی که بین فعالان صنف پلاستیک و پلیمر استان وجود دارد، ‌ریسکِ سرمایه گذاری در این صنعت را پذیرفت؟

همزمان با تحصیلم در دوره کاردانیِ حسابداری در یکی از شرکت های پلاستیک استان کار هم می کردم. با توجه به علاقه ای که به حضور در فضای کسب و کار داشتم به دنبال مشاغل دولتی و استخدام در نهادهای اداری نرفتم و به تدریج با پس اندازِ بخشی از درآمدهایم موفق به اخذ وامی شدم که همان وام را برای خرید ماشین آلات اولیه مورد نیاز جهت آغاز بکار یک کارگاه کوچک تولید پلاستیک صرف کردم. اولین جرقه های فعالیتم از سال 85 شروع شد و با مراجعه به شرکت شهرک های صنعتی استان کارگاه کوچکی را در این شهرک خریداری کردم و ماشین آلاتی که با وام مزبور خریداری شده بود را در آن نصب کردیم. در آن زمان حتی انشعاب برق را به صورت اقساطی خریداری کردم و نزد شرکت شهرک های صنعتی استان متعهد شدم اگر سر موعدی که وعده داده بودم، پروانه فعالیت را گرفته و شروع به تولید کنیم،‌ اقساط 15 ماهه اشتراک برق به 30 ماه افزایش یابد که خوشبختانه این اتفاق هم افتاد. بالاخره با اخذ یکی دو وام خُرد دیگر کار خود را توسعه دادیم و به وضع امروز رسیده ایم که 9 نفر کارگر دائم در این کارگاه اشتغال به کار دارند. در مقطعی برای این که در هزینه کرد منابع با مشکلات شدیدی مواجه بودیم،‌ خودم مجبور می شدم شیفت شب را در کارگاه حاضر شوم و کنار دیگر کارگران، کار کنم.

البته باید این را هم بگویم که در مقطعی به خاطر رکودِ شدید، بازارِ کار ما از رونق افتاد ولی از سال 89 شروع مجددی داشتیم و اکنون بدون ملاحظه فصولِ پرتقاضا و کم تقاضا با همان تعداد کارگر و با تولید نسبتاً ثابت، فعالیت داریم.

تولید کارخانه شما چه میزان است؟

ظرفیت اسمی ماشین آلات کارخانه ما حدود 1000 تن در سال است. تولیدات ما برای تامین نیاز بازار استان خودمان و استان های همجوار عرضه می شود و به صورت واسطه ای به کشور عراق هم صادرات داریم.

با توجه به اینکه آذربایجان شرقی به خاطر استقرار کارخانه پتروشیمی قطب صنعت پلیمر و پلاستیک کشور است احساس نکردید که با حضور رقبای جدی، سرمایه گذاری در این صنعت، ریسک بسیار بزرگی است؟

استقرار کارخانه پتروشیمی در تبریز مزیت خاصی برای فعالان صنف پلاستیک و پلیمر در آذربایجان شرقی ندارد. در جریان هستید که از زمان دولت قبل، عرضه مواد اولیه صنعت پلاستیک و پلیمر از طریق بورس کالا صورت می گیرد و تولیدات پتروشیمی تبریز هم، از این راه در اختیار متقاضیان قرار می گیرد. بنابراین ملاحظه می کنید که استقرار پتروشیمی تبریز نفع خاصی برای ما ندارد. آن چه که آذربایجان شرقی را از استان های دیگر در این صنعت متمایز کرده موقعیت ممتاز جغرافیایی این استان است که در همجواری با چند کشور خارجی قرار گرفته و به همین علت عرضه تولیدات ما به بازارهای خارجی سهل و آسان است. از طرف دیگر وضعیت کشاورزی آذربایجان شرقی طوری است که در هر چهار فصل، ظروف پلاستیکی برای بسته بندی محصولات کشاورزی و فراورده های کشاورزی لازم است.

احساس می کنم به خاطر مزیت هایی که اشاره کردم هر نوع سرمایه گذاری در این صنعت بازده خوبی دارد. البته شرط کافی برای این امر آن است که بازاریابیِ اصولی داشته باشی و آن گاه شاهد سودآوری سرمایه گذاری ات باشی. در هر حال با این رویکرد، سرمایه گذاری کردم و اکنون پشیمان هم نیستم. یک نکته دیگر این است که اگر شما نیت خالصی داشته باشی خداوند کمکت هم می کند. چون هدف ما تلاش بوده و در این راه صادق بوده ایم،‌ بحمدالله جواب هم گرفته ایم. در یک جمعبندی باید این را بگویم کارآفرینی مقوله ای است که اگر با صداقت وارد شوی نه تنها پَسرفتی از جایگاه اول نخواهی داشت بلکه روز به روز شاهد پیشرفت هم خواهی بود.

به تازگی انجمن پلیمر و پلاستیک استان هم راه اندازی شده و شما نیز در ترکیب هیات مدیره این انجمن فعالیت دارید. از اقداماتی که تاکنون توسط این انجمن انجام گرفته، بگویید.

در حال حاضر حدود 30 واحد تولیدی مرتبط در این انجمن عضو هستند. در حال احداث تعاونی تامین مواد اولیه هستیم تا بتوانیم نیاز واحدهای عضو به مواد اولیه را با کم ترین نوسان و مشکل حل و فصل کنیم. از سوی دیگر نمایندگانی از این انجمن در دستگاه های اداری دیگر مانند اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی حضور دارند تا از حقوق کارآفرینان و تولیدکنندگان در مواقع لزوم دفاع کنند. به زودی نماینده خود در اداره کل امور مالیاتی استان را هم معرفی خواهیم کرد تا در این مرکز اداری نیز حقوق تولیدکنندگان پلاستیک و پلیمر استان ضایع نشود. برنامه ریزی برای برگزاری دوره های آموزشی جهت آشنا ساختن اعضا با متدهای روز و تکنولوژی های روز به همراه مقدمه چینی جهت برپایی نمایشگاه تبریزپلاست از دیگر برنامه های ما در آینده است. استحضار دارید که این روزها نمایشگاه تهران پلاست در پایتخت در حال برگزاری است و ما امیدواریم با اخذ حمایت های لازم نمایشگاه تبریزپلاست را در آینده برگزار کنیم. در مورد ضرورت برگزاری دوره های آموزشی هم بیان این نکته کافی است که دیگر در زمان حاضر امکان تداوم حیات یک واحد تولیدی با روش های سنتی به سر رسیده و لازم است فعالان صنعتی با آشنایی با روش های مدرنِ تولید، تداوم حیات خود را در سپهر اقتصادی جامعه تضمین کنند.

اطمینان داشته باشید با همتی که هیات مدیره انجمن پلیمر و پلاستیک استان دارند در آینده خبرهای خوبی برای اعضا خواهیم داشت و خدمات بیشتری، ارائه خواهد شد.

مهم ترین چالش های فعالان صنف پلیمر و پلاستیک استان چیست؟

وضعیت آذربایجان شرقی و تولیدکنندگان این صنف در مقایسه با استان های دیگر خوب است اما ریشه مشکلات را باید در سیاست های کلان اقتصادی جستجو کرد. من معتقدم اگر اقتصاد کلان کشور مشکلی نداشته باشد هیچ تولیدکننده و صنعتگری نیازمند وام های بانکی نخواهد بود و نه تنها فعالیتش را بدون نیاز به حمایتِ دولت توسعه خواهد داد بلکه به بهبود وضع اقتصادی جامعه و افزایش فرصت های شغلی نیز کمک خواهد کرد. مشکل اصلی همه صنعت در زمان حاضر پایین بودن قدرت خرید مردم و کمبود نقدینگی در کف بازار است.

از جزئیات طرح ارائه تسهیلات رونق تولید خبر دارید و احیاناً خودتان یا همکارنتان از این تسهیلات بهره مند شده اند؟

من خودم اقدامی نکرده ام ولی به جهت مسئولیتم در انجمن و ارتباط هایی که با همکاران داریم،‌ از جزئیات این طرح آگاهی دارم. برای دریافت این وام ها اولاً باید از هفت خوان رستم عبور کنید تا مشمول بهره مندی از وام باشید و ثانیا اگر شما برای دریافت وام به بانک عامل معرفی شُدید، باید وثیقه اعلامی بانک را که حتماً سند مسکونی است، تسلیم کنید. سوال من این است که چرا بانک ها نباید سند کارخانه را بپذیرند و فقط سند ملکی را شرط ارائه وام تلقی می کنند؟ آیا این همان سیاست حمایتی است که دولت اعلام می کند؟! نکته دوم بالا بودن نرخ کارمزد این وام هاست. آن چه که خودشان اعلام کرده اند نرخ کارمزد این تسهیلات 18 درصد است. اگر نیاز به تائید صندوق ضمانت هم باشد که نوعاً یک ضرورت است، ‌این صندوق 5 درصد از مبلغ وثیقه را نقداً می خواهد که با این حساب، سود وام ها 23 درصد خواهد بود. علاوه بر این محدودیت هایی که ایجاد شده مانع از رغبت صنعتگران برای دریافت وام ها می شود. مثلا اعلام کرده اند که باید پیش فاکتورِ خرید ماشین آلات را ارائه کنیم که ارائه همین پیش فاکتور، خودش هزینه هایی دارد که باید به نرخ کارمزد وام اضافه کنیم. من اعتقاد دارم این محدودیت،‌ مانع از تحقق اهدافی است که دولت برای رونق تولید و صنعت در نظر گرفته است چون تولیدکننده امروز شاید بخواهد دستگاهی را بخرد که فقط یک ماه کار کرده و الان مالک قبلی اش قصد فروشش را دارد. پس با نصف مبلغ وام می توان این دستگاه را خرید و با نصف دیگر، اقدام به خرید مواد اولیه و انجام کارهای دیگری که مورد نیاز واحد تولیدی است، کرد. می بینید که ایجاد محدودیت، رغبت فعالان صنعتی به دریافت وام را کم می کند. نکته آخر هم این است که بازپرداخت این وام یک ساله است. با این شرایطی که بر بازار حاکم است، باید برای خرید مواد اولیه از بورس، وجه نقدی بپردازید و از طرف دیگر محصولاتت را به نسیه واگذار کنی. شما در چنین شرایطی می توانید وام را یک ساله بازپرداخت کنید؟ در مجموع می بینید که شرایطی ایجاد شده تا امکان دریافت وام به حداقل ممکن برسد. این شرایط شبیه به وضعی است که دولت در حکم یک تاجر بوده و از هر فرصتی می خواهد برای پر کردن جیبش استفاده کند. با این اوصاف بهتر است به دنبال وام نرویم چون بعد از پنج سال خواهی دید که کارخانه ات را به یک سومِ قیمت واقعی می فروشند و خودت هم ناگزیر به ادامه زندگی در زندان هستی!

اجازه بدهید از این فضا قدری فاصله بگیریم. به غیر از مسایل بانکی و نقدینگی که اشاره کردید، چه مشکل اساسی در صنف شما وجود دارد که باید مسئولان رفع آن را مورد توجه قرار دهند؟

قبل از سال 87 مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی پلیمر و پلاستیک از طریق خود پتروشیمی ها تامین می شد ولی از آن سال به بعد بورس کالا محل عرضه مواد اولیه شد. در بورس کالا بیشتر افرادی که به صورت عمده داد و ستد می کنند فعال صنعت پلاستیک و پلیمر نیستند ولی تصمیم گیرندگانِ اصلی بازار، همین افرادند. خیلی از واحدهای تولیدکننده پلاستیک و پلیمر در استان و در کشور واحدهای کوچکی هستند که نیاز آن ها کم تر از 20 تُن است. بنابراین واسطه ها مواد اولیه را خریداری کرده و با شرایطی که خودشان احساس می کنند به نفعشان است مواد اولیه را به بازار عرضه می کنند و واحدهای کوچک هم مجبور به تامین مواد اولیه از بازار آزاد با قیمت های بالاتر هستند. علاوه بر این‌ واحدهای کوچک تولیدی باید متحمل پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هم شوند که این خود، ضربه بزرگی به منافع مادی تولیدکنندگان است. با این تفاسیر حاشیه سود کارخانه های تولیدکننده پلاستیک و پلیمر کاهش می یابد و لذا مجبورند در تعداد کارگرانی که استخدام کرده اند تجدیدنظر کرده و اقدام به تعدیل نیرو کنند. پیشنهاد مشخص ما این است که عرضه مواد اولیه پلاستیک و پلیمر را از بورس کالا خارج کنند و پتروشیمی ها مثل سابق خودشان عرضه کننده مواد اولیه باشند. البته تقویت نظارت ها می تواند مانع از بروز انحرافاتی باشد که قابل تصور است. اگر این اتفاق بیافتد حمایت بزرگی از تولیدکنندگان این صنف اتفاق خواهد افتاد.

در پایان اگر نکته ای هست که من نپرسیدم یا شما علاقه مند بودید که مطرح کنید را بفرمایید.

واحد ما در شهرک صنعتی صنایع ساختمانی تبریز مستقر است. همزمان با احداث این شهرک، ساخت شهرک سرمایه گذاری خارجی تبریز در روبروی شهرک صنایع ساختمانی هم آغاز شد ولی با گذشت این همه سال نمی توان دو شهرک مزبور را حتی از نظر ظاهری با یکدیگر قیاس کرد. شهرک ساختمانی از حیث زیرساخت ها به شدت فقیر است و تقریباً هیچ نوع خدماتی در آن ارائه نمی شود. مثلا دفتر فروش یا نمایشگاه عرضه محصولات و یا باجه بانکی برای ارائه خدمات وجود ندارد و این موارد باعث افزایش نارضایتی مالکان واحدهای صنعتی مستقر در این شهرک شده است. آسفالت معابر شهرک هم تعریفی ندارد ضمن این که آب شرب در شهرک نیست و ما باید برای استفاده شرب،‌ هر روز با خودمان آب به شهرک ببریم. توجه مسئولان به این شهرک می تواند گام بزرگی برای افزایش رضایتمندی فعالان صنعتی شاغل در شهرک صنعتی صنایع ساختمانی تبریز باشد.