توسعه پايدار شامل چه مباحثي و به چه حوزه‌هايي مرتبط است؟
توسعه پايدار به عنوان يک مفهوم چند بعدي، در برگيرنده ابعاد اقتصادي، اجتماعي، زيست محيطي و حتي سياسي بوده که در آن کليه موضوعات به طور همزمان و يا ترکيبي در ابعاد مورد اشاره، بررسي ميشوند. عموماً فعالين و تجار تنها با در نظر گرفتن بعد اقتصادي، اقدام به اتخاذ تصميمات مالي، توليد و سرمايهگذاري مينمايند وليکن توسعه پايدار با پشتوانه دولتي و نهادهاي بينالمللي سعي مينمايد آثار اجتماعي و زيست محيطي نامطلوب را همزمان با اتخاذ تصميمات اقتصادي، به چالش بکشد.
براي سال 2024 ميلادي، با کداميک از کنفرانسهاي بينالمللي مرتبط با اقتصاد انرژي و توسعه پايدار به عنوان عضو کميته علمي و تيم داوري، فعاليت داريد؟
در رابطه با اقتصاد انرژي و توسعه پايدار براي سال 2024 با کنفرانسهاي متعدد بعنوان عضو هيئت تحريريه، کميته علمي و تيم داوري در حال همکاري ميباشم. از جمله کنفرانسهاي بينالمللي: آنفورماتيک، محيط زيست، انرژي و کاربردها (IEEA 2024) ژاپن، مهندسي انرژيهاي پايدار و تجديدپذير (ICSREE 2024) فرانسه، محيط زيست و انرژي‌هاي تجديد پذير (ICERE 2024) ويتنام، مرزهاي مهندسي انرژي و محيط زيست (CFEEE 2024) نيوزلند، پيشرفت در تحقيقات انرژي پاک (ICACER 2024) فرانسه، مجمع بين المللي مهندسي انرژي پاک (FCEE 2024) ژاپن، علوم و مهندسي کاربردي (ASEFORUM 2024) ايتاليا، بازيافت و مديريت زباله (WRM 2024) ژاپن و ...، و همچنين تداوم همکاري مستمر با سه کميته تخصصي انرژي، محيط زيست و اقتصاد از آکادمي جهاني علمي، مهندسي و تکنولوژيکي (WASER) آمريکا (مقر مرکزي در شيکاگو).
با کداميک از ژورنالهاي بينالمللي درخصوص اقتصاد انرژي و توسعه پايدار همکاري مينمائيد؟
ژورنالها و فصلنامههايي که به عنوان عضو کميته علمي و يا تيم داوري با آنها همکاري دارم، به دو دسته کلي قابل تقسيم مي-باشند. يک سري از ژورنالها تخصصي و کاملاً مرتبط با مباحث اقتصاد انرژي و توسعه پايدار ميباشند از جمله ژورنالهاي: بررسي استراتژي انرژي (Energy Strategy Reviews-ISI q1) هلند، ژورنال بينالمللي برنامهريزي و مديريت انرژي پايدار (IJSEPM) دانمارک، برنامه‌ريزي استراتژيک براي انرژي و محيط زيست (SPEE) انگليس، تحليل تکنولوژي و مديريت استراتژيک (TASM) انگليس و ... و همچنين گروه دوم ژورنالهاي اقتصادي ميباشند که در مورد مباحث اقتصاد انرژي و توسعه پايدار نيز مقاله ميپذيرند. از جمله ژورنالهاي: اقتصاد و تجارت اندونزي (JIEB)، اقتصاد و تجارت (Economics and Trade) انگليس/ هند، ژورنال آسيايي اقتصاد، تجارت و حسابداري (AJEBA) هند/ انگليس، ژورنال آسيايي اقتصاد، مالي و مديريت (AJEFM) هند/ ايرلند، ژورنال بين المللي اقتصاد و تحقيقات مالي (IJEFR) پاکستان/ آلمان، ژورنال اقتصاد آمريکا (American Journal of Economics) آمريکا، ژورنال تحقيقات جهاني اقتصاد (JWER) آمريکا و ... همچنين با فصلنامه‌هاي تخصصي اقتصادي دانشگاههاي پيام نور و تربيت مدرس (مورد تاييد وزارتين) ايران نيز داراي سابقه همکاري مي-باشم.

کنفرانس IEEA از چه سالي فعاليت رسمي خود را آغاز نموده و شما از چه سالي، با مديريت اين کنفرانس همکاري علمي داريد؟
کنفرانس IEEA يکي از کنفرانسهاي بينالمللي مهم، ريشهدار و فعال در زمينه انرژي، محيط زيست و توسعه پايدار ميباشد. همان گونه که مستحضريد توجه جدي سران دولتها به محيط زيست و توسعه پايدار از سال 2015 در عرصه بينالمللي به وجود آمد. طي سپتامبر 2015، سران دولتهاي عضو سازمان ملل متحد در نيويورک با تصويب دستور کار 2030 بر تعيين مسيري به سوي توسعه پايدار توافق نمودند. دستور کار مذکور حاوي 17 آرمان و 169 هدف بوده که ميبايست اهداف عملياتي کمي در ابعاد اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي تا سال 2030 در عرصه بينالمللي محقق گردند. در همين راستا نخسين توافق اقليمي جهان نيز با حضور 195 کشور در اجلاس زيست محيطي پاريس در 12 دسامبر 2015 به تصويب رسيد. حال آنکه کنفرانس IEEA، سه سال زودتر تحولات مورد اشاره يعني از سال 2012، شروع به کار نموده است.
من حدود 5 سال است با اين کنفرانس به عنوان عضو هيئت تحريريه، کميته علمي و تيم داوري فعاليت مستمر دارم. در کليه کنفرانسهاي: IEEA 2020 هلند (آمستردام)، کنفرانس IEEA 2021-2 چين (طي دو دوره به صورت مجازي در شرايط کرونايي)، کنفرانس IEEA 2023 سنگاپور و کنفرانس IEEA 2024 ژاپن، به طور مستمر همکاري داشتهام. همچنين در حال حاضر 24 مورد داوري در خصوص کنفرانس IEEA در سامانه پابلونز (Web of Science)، ثبت و تاييديه دريافت شده است.

به عنوان رئيس نشست تخصصي محيط‌ زيست و توسعه پايدار در کنفرانس IEEA 2024 توکيو، چه وظايف و مسئوليت‌هايي بر عهده داريد و دستور کار نشست شامل چه موضوعاتي ميباشد؟
در مجموع، همکاري براي تهيه محتواي علمي نشست (دامنه)، نظارت بر فرايند داوري کليه مقالات مرتبط با موضوع نشست، استخراج بهترين مقالات و اولويتبندي آنها براي ارائه در روز نشست، از جمله مهمترين وظايف رئيس نشست قبل از برگزاري ميباشد. اداره و مديريت نشست، ايجادهارموني بين نطقهاي خود رئيس نشست با مقالات و محتواي سخنراني پژوهشگران، نظارت بر فرايند پرسش از پژوهشگران و امتيازدهي داوران، تجميع ارزيابي‌هاي قبل از برگزاري نشست و ارزيابيهاي بعد از ارائه مقالات و نهايتاً همکاري در استخراج بيانيه نشست، از جمله مهمترين وظايف رئيس نشست ميباشند. در مورد تدوين دستور کار نشست، مديريت برنامهريزي شده و سيستماتيک بخش انرژي، ضرورت مقابله با گرمايش زمين، تسريع در جايگزيني انرژي-هاي تجديدپذير با سوختهاي فسيلي و چگونگي سياستگذاري عملياتي در خصوص انتشار کربن صفر، از جمله موضوعات کليدي اقتصاد انرژي و توسعه پايدار ميباشند که حتماً در صدور نسخه نهايي دستور کار نشست لحاظ خواهدشد.

در خصوص بازتاب رسانه‌اي انتخاب شما به عنوان رئيس نشست تخصصي، توضيحاتي بفرمائيد؟ و همچنين عکس العمل جامعه اقتصادي کشور و بويژه دانشگاهي چگونه بود؟
بازتاب اين خبر در رسانه‌ها بسيار گسترده و فراتر از انتظارات بود؛ به طوري که سريعاً اقدام به نشر اين خبر نمودند. در نتيجه بازتاب گسترده خبر در سطح شهربرخي مقامات استاني اين انتخاب را تبريک گفتند.
 بازتاب موضوع در جامعه اقتصادي و دانشگاهي نيز بسيار گسترده بود. طوري که اساتيد بزرگ اقتصاد، در اولين ساعات انتشار خبردر قالب ارسال پيامک و از طريق نرم افزارهاي پيامرسان، به من تبريک گفتند.حتي برخي اساتيد دانشگاهي اقتصاد با ارسال نامه رسمي ضمن اعلام حمايت و تبريک، آن را سر آغاز راهي براي مهيا شدن شرايط براي ارتقاي سياست گذاري در عرصه محيط زيست و توسعه پايدار در کشورعزيزمان ايران، قلمداد نموداند.

با توجه به سوابق عضويت در کميته علمي و تيم داوري ژورنالها و کنفرانسهاي بين‌المللي درخصوص محيط زيست و توسعه پايدار، چه توصيه‌اي براي پژوهشگران و دانشجويان علاقه‌مند داريد؟
با توجه به نگرانيهاي زيستَ‌محيطي و گرمايش زمين، مباحث توجه ويژه به آلايندههاي زيستمحيطي، برنامهريزي در رابطه با حفظ منابع طبيعي همانند آب، هوا و خاک و نهايتاً مديريت سلامت و کيفيت آنها، تقويت فرايند توسعه پايدار و برنامه‌ريزي استراتژيک در مديريت انرژي در حال حاضر از جمله موضوعات روز و بسيار پر اهميت اقتصاد انرژي در سطح اقتصاد بين الملل ميباشد، به طوري که عمده کنفرانسهاي آتي جهان در علم اقتصاد به اين موضوعات توجه ويژه دارند. لذا توصيه ميکنم با توجه به شکاف دانشي موجود در بحث توسعه پايدار، پژوهشگران و دانشجويان اقتصاد و برنامه‌ريزي شهري به طور تخصصي و ويژه به اين موضوعات ورود نمايند.

لطفاً نکته نظرات خود را در خصوص وضعيت توسعه پايدار در ايران و روند آتي آن بيان نماييد؟
اقتصاد ايران در وضعيت نامناسب ازحيث شاخصهاي اقتصادکلان، شاخصهاي رفاهي ومعيشتي وکاهش خط فقرقرار دارد. مشکلات اقتصادي در کشور به حدي است که حتي فرايند توسعه و برنامههاي توسعهاي با کمترين دستاورد ممکن رها شده و در حال حاضر، اولويت اساسي کشور رفع مشکلات معيشتي مردم و برنامه‌ريزي براي حفظ شرايط موجود و الگوهاي زيست محيطي ميباشد. در مجموع، معضلات اقتصادي ايران ناشي از سوء مديريت، سوء سياستگذاري و تحريم‌هاي ظالمانه ميباشد. معضلات اول و سوم مربوط به توانمندي و قابليت بخشي اجرائي و ارتباطات بينالمللي بوده وليکن معضل دوم، دقيقاً مربوط به مهجور ماندن نخبگان اقتصادي کشور و عدم سياستگذاري جامع، پايدار و منعطف با شرايط روز ميباشد.
در مورد توسعه پايدار، سهم قابل ملاحظه ايران در گرمايش جهاني و توليد بسيار گسترده گازهاي گلخانهاي در مقايسه با کشورهاي مشابه، قرارگيري در آستانه نابودي منابع طبيعي و تخريب سامانه‌هاي زيستي، کيفيت بسيار نامطلوب هوا، عدم برنامه ريزي جامع در مباحث مديريت بحران آب، کم آبي اقتصادي و قرار گرفتن در شرف فروپاشي آبي، پايين آمدن شديد کيفيت زندگي و سطح معيشتي مردم و ... از جمله موضوعات بحث برانگيز بوده که در مجموع سرمايه‌هاي انساني، اجتماعي، اقتصادي و طبيعي کشور در معرض چالش جدي و آسيب قرار گرفته است. متاسفانه اوضاع نامطلوب مورد اشاره، در بخش انرژي نيز به مراتب نگران‌کننده و حاد ميباشد. قيمتگذاري انرژي پايينتر از قيمت واقعي و جهاني آن، قاچاق و مصرف بيرويه انرژي به ويژه سوختهاي فسيلي، عدم تاکيد ويژه به مباحث زيست محيطي و برنامه‌ريزي عملياتي براي آن بخصوص در برنامه‌هاي توسعهاي کشور و مسير سياستگذاري دولت، وابستگي انکار ناپذير توليد نيروگاه‌هابه سوختهاي فسيلي (همزمان با گسترش مصارف داخلي بنزين و حتي فشار مصرفي گاز در فصول سرد) و گستردگي آثار مخرب اجتماعي و زيست محيطي ناشي از آن به سلامتي انسانها و نهايتاً عدم توجه و عدم برنامه‌ريزي استراتژيک و سيستماتيک در بخش انرژي و توسعه پايدار، از جمله نگرانيهاي مهم آتي کشور ميباشد. بر اين اساس، توصيه ميشود کليه متخصصين و نخبگان اقتصادي کشور در اين عرصه حساس، احساس مسئوليت نموده و وارد عمل شوند. هر اقدامي در اين خصوص ميتواند زمينهساز دستآوردهاي علمي بوده و منتج به نتايج مطلوب براي کشور گردد از جمله ارائه طرحهاي پژوهشي کاربردي بويژه در حيطه انرژيهاي تجديدپذير، پوشش شکاف دانشي موجود، حضور مستمر در کنفرانسها و نشستهاي تخصصي، ايجاد نگرش سيستمي به مديريت انرژي پايدار و نهايتاً کمک به فرايند سياستگذاري داخلي (در بخشهاي دولتي، خصولتي و حتي خصوصي). در پايان تاکيد مينمايم غفلت از نخبگان اقتصادي کشور و عدم استفاده موثر از آنها، ميتواند يکي از علل مهم مشکلات موجود کشور بويژه در حيطه معضلات ناشي از سوء سياستگذاري علمي، اصولي و جامع باشد.