عجب شیر پرس - در طول تاریخ تکوین تمدن‌های بشری، انسان، همواره با انواع بلایای طبیعی دست به گریبان بوده است و در بسیاری مواقع، خسارت‌های جبران ناپذیری ناشی از این بلایا بر جوامع بشری وارد شده است. زلزله، به عنوان یک پدیده از جمله بلایای طبیعی به شمار می‌رود که در اکثر منطقه‌ها و ناحیه‌های جهان به وقوع می‌پیوندد. و به عنوان خشن‌ترین حادثه طبیعی در کمین انسان است. تکان‌های زمین لرزه که ناشی از فعالیت‌های درونی زمین می‌باشد و در پی جابجایی قطعات به هم فشرده پوسته زمین دست کم با 40 کیلومتر قطر بروز می‌کند، هر سال خسارات سنگینی به بار آورده و موجبات مرگ و میر، ویرانی اجتماعی و... را فراهم می‌کند. آخرین تلاش‌های انسان معاصر برای مقابله با این حادثه خشن و ویرانگر طبیعی، بهبود سازه‌ها و ایمن‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله، به همراه تحقیقات وسیع برای شناخت علل و چگونگی پیش بینی این حادثه بوده است. در این میان کشور ما به عنوان یکی از نقاط مهم زلزله خیز جهان به شمار می‌رود که فاقد تحقیقات جامع؛ برنامه ریزی مؤثر، تعیین ریزپهنه بندی مناطق زلزله خیز و... در طی دهه‌های پیش بوده و پس از وقوع زلزله در دوره‌های پر از هیاهو و شتاب، به اقداماتی دست زده شده است که حداقل امروز بازبینی مجدد آن‌ها می‌تواند درس عبرتی برای آیندگان باشد که فاجعه زلزله رودبار، منجیل، اردبیل، خراسان، قزوین، همدان و شهرستان بم می‌تواند معرف و گویای این واقعیت باشد. جواد اکبری با فارغ التحصیلی از رشته مهندسی عمران با گرایش زلزله در مقطع ارشد به عنوان مدیرعامل شرکت آرمان سازه مهر آذربایجان به خدمات خود در این مجموعه پرداخته است. وی به عنوان ناظر شرکت مهندسین فراز آب از سال (85 تا91) و همینطور با کسب تجربه در پروژه‌های ساختمانی مختلف در شهر جدید سهند که سه دستگاه آپارتمان جمعاً 20 واحد را شامل بوده است، فعالیت ارزنده‌ای را ارائه داده‌اند و علاوه بر آن حدوداً بیش از 30 پروژه ساختمانی را هم در سطح شهر تبریز به اتمام رسانده‌اند. به همین منظور گفتگویی را با ایشان ترتیب داده‌ایم که ماحصل آن تقدیم می‌گردد:
تحلیل تان از جایگاه رشته مهندسی زلزله چیست و دلیل بارزتان را از انتخاب این رشته در جهت فعالیت بیان نمایید؟همانطور که می‌دانیم زلزله یکی از بلایای طبیعی است که بشریت زیان‌های بسیاری اعم از اقتصادی، جانی، مالی، اجتماعی را از آن دیده است. از آنجایی که سر پناه جزو نیازهای اساسی و اولیه بشریت است در دوره‌ها و زمان‌های مختلف بصورت گوناگون به این نیاز پاسخ داده شده است. زندگی در غارها تا زندگی در ساختمان‌های مدرن مثالی برای این موضوع است. ولی آیا انسان که همواره در بدست آوردن و رام کردن طبیعت تلاش می‌کند، می‌تواند به این مکان‌های محدود بسنده کند؟ لذا با پیدایش اولین سرپناه دست ساز بشر، پایه و اساس مهندسی عمران به وجود آمد. با بزرگتر شدن جوامع و نیاز آن‌ها به سر پناه بزرگتر و تلاش بشر در جهت مهار و رام کردن طبیعت رفته رفته نقش مهندسی عمران هم در زندگی آدم پررنگ تر شد. مهندسی زلزله یکی از گرایش‌های مهندسی عمران است با توجه به خطر پذیربودن کشورمان در برابر زلزله این رشته دارای اهمیت خاصی می‌باشد. با تربیت نیروهای متخصص و جوان در این زمینه می‌توان خطرات زلزله را کاهش داد. دلیل بارز بنده برای انتخاب این رشته ابتدا علاقه به این رشته است ثانیاً گمان می‌کردم بعضی از ساختمان‌های ساخته شده در شهر مقاوم نیستند لذا به خاطر احساسم در جهت اینکه کمبود نیرو در این رشته وجود دارد این حرفه را انتخاب نمودم.
معمولاً با چه چالش‌هایی در این رشته مواجه هستید و برای برون رفت از آن‌ها چه تدابیری اندیشیده اید؟چالش‌های این رشته عمدتاً نبود امکانات در مراکز علمی است. محققین برای آزمایش پژوهش‌های خود با کمبود امکانات مواجه هستند که این امر باعث عقب ماندن و به زحمت افتادن پژوهشگران می شود. کم اهمیت جلوه دادن این رشته در زمینه ساخت و ساز یکی دیگر از مشکلات این رشته می‌باشد. بنابراین راه‌های برون رفت از این چالش‌ها ایجاد امکانات در مراکز علمی و اطلاع رسانی و پررنگ کردن موضوع زلزله در رسانه‌ها می‌باشد.
تاریخچه و چگونگی استارت فعالیت در شرکت آرمان سازه را توضیح دهید و دورنمایتان را از آینده این شرکت ترسیم کنید؟شرکت آرمان سازه مهر آذربایجان در سال 93 تاسیس شد و در سال 94 پروانه حقوقی خود را از وزارت مسکن و شهرسازی دریافت نمود. این شرکت همواره تلاش خود را در جهت ساخت و ساز اصولی و طبق مقررات ملی ساختمان انجام داده است. هم اکنون این شرکت پایه 2 حقوقی (سازندگان) مجری ذیصلاح می‌باشد که در جهت نیازهای واقعی جامعه در ساخت و ساز شهری قدم بر می‌دارد. این شرکت در تلاش است در آینده صلاحیت مقاوم‌سازی دریافت نموده و در مقاوم‌سازی سازه‌های تاریخی و مهم شهر مشارکت داشته باشد.
تحلیل تان را از مشکلات حاکم بر بافت‌های فرسوده شهری و متزلزل بودن آن‌ها در مقابل زلزله در سطح منطقه ارائه دهید؟یکی از معضلات شهری بافت‌های فرسوده و ناکارآمد می‌باشد. مشکلات عدیده‌ای که فرسودگی بافت در ابعاد مختلف برای مدیران شهری و مسئولان حاصل کرده است شامل فرسودگی، جابجایی جمعیت، جایگزین شدن جمعیت مهاجر و ناهمگون، گسترش ناهنجاری‌ها در این مناطق، مشکلات فرهنگی، گاهاً مشکلات سیاسی و غیره می‌باشد. بی توجهی چندین ساله به این امر و عدم اتخاذ سیاست‌های مدنظر که به سرمایه‌گذاری برای نوسازی و رونق این بافت‌ها لازم است، مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است. دامنه فرسودگی این بافت‌ها به گونه‌ای است که با وقوع زلزله متوسط موجب فاجعه بزرگ می‌شود. این بافت‌ها نوعی بیماری در سطح شهر است که باید هر چه زودتر تدابیری اندیشیده شود.
چه راهکاری را به عنوان کارشناس زلزله برای پیشگیری از هرگونه عواقب و حوادث غیر مترقبه در سطح استان آذربایجان‌شرقی ارائه می‌دهید؟طبق گفته کارشناسان، کشور ما جزء 10 کشور حادثه خیز جهان است و حادثه هیچ وقت خبر نمی‌کند و از آنجایی که کشور ما زلزله خیز است، وقوع این حادثه خسارت فراوانی را به دوش مردم و کشور انداخته و علاوه بر داغدار کردن هموطنان، زیرساخت‌های کشور را هم دچار آسیب کرده است. استان ما هم در سطح کشور جزء زلزله خیزترین مناطق کشور محسوب می‌شود از این رو برای پیشگیری از حوادث زلزله، ساخت و سازهای شهری باید توسط متخصصین امر (مجریان ذیصلاح) صورت پذیرد و توسط ارگان‌های ذیربط اعم از شهرداری و نظام مهندسی هم کنترل شود تا شاهد حوادث ناگوار ناشی از زلزله نباشیم.
با توجه به زلزله خیز بودن منطقه که در گذشته شاهد مصیبت‌هایی در این زمینه بودیم چه توصیه‌ای به مسئولان ذیربط در این خصوص دارید؟طبق مقررات ملی ساختمان هرگونه ساخت و ساز شهری باید توسط مجری ذیصلاح انجام پذیرد. متاسفانه این قانون مسکوت مانده و اجرا نمی‌گردد اگر ساخت و ساز توسط مجری ذیصلاح صورت گیرد مطمئناً سازهای ایمن، اقتصادی و پایدار ساخته خواهد شد. خوشبختانه در ماه‌های اخیر هیات مدیره نظام مهندسی استان، مصوبه 9 ماده‌ای در راستای اجرای قانون را وضع کرده اند که انشاءالله بعد از اجرای مصوبه شاهد بهتر و پویاتر شدن ساخت و ساز در این راستا خواهیم بود.
در جهت حفظ ایمنی و استحکام بناها موقع ساخت و سازها شهرداری، نظام مهندسی و ارگان‌های ارشد دولتی مانند استانداری چه وظایف مهمی را بر عهده دارند؟همانطور که گفته شد برای ایجاد ایمنی و استحکام بناها ساختمان‌ها باید طبق اصول مهندسی ساخته شود متاسفانه امروز شاهد آن هستیم که بعضی از ساختمان‌ها را افراد فاقد صلاحیت اجرا می‌کنند که این امر موجب کاهش کیفیت سازه می‌شود. افزایش کیفیت سازه منوط بر استفاده از مجریان ذیصلاح می‌باشد. در مورد سازه‌های فرسوده و بناهای تاریخی نیز مسئولین همت به خرج داده و به مقاوم‌سازی آن‌ها بپردازند. در این راستا شهرداری و نظام مهندسی با همکاری استانداری با اجرای صحیح قانون تاکید می‌کنم فقط با اجرای صحیح قانون می‌توانند در افزایش کیفیت سازه‌ها کمک کنند.
به اعتقاد شما در بین افکار عمومی بهترین راهکار و شیوه ای که به عنوان آموزش در مقابل زلزله می‌توان ارائه کرد کدام است؟ببینید اگر بهترین طرح‌ها ارائه شود در صورت ناهمگون بودن با نیازها و واقعیت‌های جامعه، طرح مدنظر با شکست مواجه می‌شود. تخلفات شهری (ساختمانی) به چهار عامل بستگی دارد 1-شهرداری 2-قوانین ناقص 3-نگاه درآمدزایی به ساخت و ساز 4-آگاهی مردم. بنابراین چهار عامل یاد شده زنجیروار به هم متصل هستند. طوری که اگر شهرداری با رعایت کامل قانون و مقررات ملی آگاهی مردم را نسبت به خطرات جبران ناپذیر زلزله افزایش دهد، نگاه درآمدزایی به ساخت و ساز کاهش یافته و ساختمان‌های شهری زیر نظر متخصصین امر اجرا می‌گردد و در نتیجه کیفیت سازه‌ها افزایش می‌یابد. در این میان نباید از نقش رسانه غافل شد ارگان‌های ذیربط با تعامل با رسانه‌ها می‌توانند آگاهی مردم را افزایش دهند و فرهنگ‌سازی نمایند.
سخن آخر اگر صحبتی مانده که مطرح نشده است و بیان آن در جهت حل مشکلات موثر است، بیان کنید؟امیدوارم مسئولین کشوری و استانی با اجرای قانون و سپردن مسئولیت ساخت و ساز به متخصصین به ویژه مجریان ذیصلاح و آگاه کردن مردم نسبت به خطرات بلایای طبیعی و با یاری رساندن به مهندسین، شهر و کشوری آباد داشته باشیم و با رجوع به قوانین وضع شده و عمل به آن‌ها بتوانیم در جهت رسیدن به جایگاهی مطلوب و ایده آل از نظر استاندارد تعریف شده نسبت به این عرصه، به موفقیت‌های بزرگی دست یابیم و به فعالیت و خدمات صادقانه خود در این حرفه ادامه دهیم.
