در این راستا کشور ایران نیز به خصوص در ۲ دهه اخیر از این راهبرد اقتصادی بسیار حمایت کرده و در جهت گسترش آن تلاش های فراوان به عمل آورده است. هم اکنون در نتیجه تلاش های انجام شده انواع شرکت های تعاونی در سطح کشور به گونه ای گسترش یافته اند و مردم ارتباط روزافزون و تنگاتنگی با این نهادهای اقتصادی مشارکتی دارند.

بسیاری از صاحبنظران معتقدند که تعاونی ها به توسعه و پیشرفت جامعه و گردش بهتر چرخ های اقتصاد کشور کمک می کنند، اما در عمل می بینیم که به دلایل مختلف مانند عدم اجرای صحیح قانون و نفوذ فساد، تعاونی ها تنوانسته اند آن طور که باید و شاید نقش خود را اجرا کنند و این روزها دیگر در کشور نقش پررنگی ندارند و در وضعیت کنونی، شرکت های تعاونی در ایران به لحاظ شفافیت در شرایط مطلوبی قرار ندارند و تعاونی ها نیازمند آشکارسازی اطلاعات برای اعضا خود هستند. همچنین برای این شرکت ها، از جنبه عمل به مسوولیت های اجتماعی و افزایش اعتماد عمومی به ویژه اعتماد مشتریان آشکارسازی برخی اطلاعات ضروری است.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا از جهت اهمیت تعاونی ها و نقش آنها در توسعه اقتصادی به گفت وگو بامحمد کبیری معاون امور تعاونِ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعیپرداخت، در ادامه متن گفت وگو را می خوانیم:

یکی از بزرگترین مشکلات تعاونی ها در ایران وجود نگاه سنتی و تک بعدی به بخش تعاون کشور است، برای تغییر این نگاه سنتی به بخش تعاون و گسترش فرهنگ تعاون چه اقداماتی انجام شده است؟

ما بر اساس تجربیات جهانی و توسل به ظرفیت‌های توسعه نوآوری در بخش تعاون تلاش کردیم که به سمت ایجاد و توسعه زیست بومِ فناوری و نوآوری بخش تعاون حرکت کنیم تا بتوانیم شبکه نوآوری را به شبکه تعاونی ها و بخش تعاون متصل کنیم از همین‌رو مرکز نوآوری و توسعه تعاون ایران «مِنتا» را تاسیس کردیم و هم اکنون هم ۱۳ مرکز نوآوری در سطح استان ها تشکیل شده است که این مراکز نوآوری چند هدف رو دنبال می کنند.

نخستین هدف تسهیل گری برای جذب حمایت های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دانش بنیان ها و حمایت از توسعه کمی و کیفی تعاونی های دانش بنیان و نو بنیان بود. هدف دیگر ما افزایش بهره وری در تعاونی های سنتی و کمک به توسعه آنها بود تا بتوانند با واقعیت های روز اقتصادی خودشان را تطبیق دهند و با تکنولوژی روز دنیا همراه تر شوند. از طرف دیگری هم استارت آپ ها را حمایت می کنیم که خروجی آنها در قالب یک تعاونی شکل بگیرد و چنانچه این اتفاق انجام شود و به تشکیل معاونت توسعه تعاون در سراسر کشور منجر بشود، شاهد تحولات خوبی خواهیم شد.

فساد در تعاونی ها از کجا نشات می گیرد و شما در ارتباط با جلوگیری و انسداد گلوگاه فساد خیز در بخش تعاون کشور چه کارهایی انجام داده اید؟

فساد در تعاونی ها خیلی گسترده نیست اما همان تعدادی هم که وجود دارد باید از میان برود، ما معتقدیم که از چند روش می توانیم به کاهش فساد و افزایش بهره وری در تعاون کمک کنیم که اصلی ترین راه حل را توسعه شفافیت می دانیم، ما به دنبال این هستیم که تعاونی ها را به یک اتاق شیشه ای تبدیل کنیم. از همین رو سامانه جامع و هوشمند بخش تعاون را که به نوعی «کودال» بخش تعاون است، راه اندازی کردیم و در حال توسعه آن هستیم که فازهای مختلفی دارد و با توسعه نظارت هوشمند اعضای تعاون بر روی مدیران تعاونی ها از طریق سامانه جامع و هوشمند بخش تعاون زمینه فساد را بدون نیاز به برخورد می توانیم از بین ببریم و به نوعی داریم از وقوع فسادهایی که ناشی از عدم آگاهی اعضا نسبت به فعالیت های مدیران تعاونی هاست پیشگیری می کنیم. اگرچه ما فقط به همین اکتفا نکردیم و بودجه نظارتی و حسابرسی خود را برای تعاونی های کل کشور۶۰ برابر افزایش دادیم و اهداف نظارتی را نیز نسبت به مدت مشابه در دو سال گذشته ۱۴ برابر افزایش دادیم که انتظار داریم در مجموع نظارت هوشمند و مستمر اعضا بر روی فعالیت مدیران تعاونی ها و همینطور نظارت عالی و بدون مداخله وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خروجی آن افزایش اعتماد عمومینسبت به تعاونی ها بشود تا شاهد سرمایه گذاری هرچه بیشتر مردم در تعاونی ها باشیم زیرا توسعه شفافیت و شیشه ای شدن اتاق تعاون ایران می تواند کمک کند که ما این تعاونی ها را به آبگیرهایی در برابر سیل نقدینگی تبدیل کنیم که از این سیل یک ارزش افزوده اقتصادی و یک اشتغال پایدار منطقه ای را به وجود آورد.

در دوره مدیریتی شما در بخش تعاون برای بهبود وضعیت تعاونی های مرزنشین چه اقداماتی صورت گرفته است؟

تقویت تعاونی های مرزنشین می تواند به توسعه اشتغال پایدار در مرزها کمک کند که خروجی آن پایداری و امنیت مرزها خواهد بود. طبیعتاً تقویت تعاونی های مرزنشین ابعاد مختلف امنیتی، اقتصادی و اجتماعی را دارد که امیدواریم با کارهایی که دراین ارتباط انجام شده است، تقویت هرچه بیشتر تعاونی های مرزنشین را شاهد باشیم.

افراد شاغل در تعاونی های مرز نشین عموماً از راه بازرگانی درآمد دارند و با مجوز دولت یکسری کالا را صادر می کنند. در همین راستا طی دوسال اخیر تعداد اقلام کالاهای مجوزدار که می تواند تعاونی های مرزنشین را مورد حمایت خود قرار دهد به بیش از ۲ برابر افزایش پیدا کرده است، علاوه بر آن تعرفه های گمرکی را کاهش دادیم زیرا از لحاظ امنیت ملی تثبیت هموطنانمان در مرزها بسیار استراتژیک است زیرا این تعاونی های مرزنشین بهترین رقیب برای قاچاق کالا هستند و درعین حال امنیت مرزها را تامین می کنند.