به گزارش عجب شیر پرس به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، «آمار بیکاری فارغ التحصیلان اعلام شد»، «بحران بیکاری تحصیل کردگان» و «فاجعه بیکاری دانشگاهیان» اخباری که همیشه تیتر یک هستند و از سال ها سال قبل کشور با این بحران دست به گریبان بوده است. آماری این که روزها مشکلات اقتصادی و تورم آن را پر رنگ تر کرده و جوانان و والدین آنها به دنبال تحصیل در رشته هایی هستند که «تضمین شغل» داشته باشد.

۴۰ درصد بیکاران کشور فارغ التحصیل دانشگاه هستند

اما مطابق گزارش‌های مرکز آمار در پاییز ۹۹ سهم جمعیت بیکار فارغ التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران ۴۰.۲ درصد است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر است. در پاییز ۹۹ سهم جمعیت شاغل فارغ التحصیلان آموزش عالی از کل شاغلان ۲۵ درصد است.

افزایش آمار دانش آموختگان، علت بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی

اما منصور غلامی، وزیر علوم تحقیقات و فناوری در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره میزان بیکاران دانشجویی اظهار کرد: آماری که در وزارت علوم برای میزان بیکاران ارائه شده، بر اساس پایش اشتغال دانش آموختگان است که از سال ۹۲ تا سال ۹۴ گرفته شده است. آمار بیکاران فارغ التحصیل سال‌های ۹۶ تا ۹۸ را نداریم اما در سال‌های اخیر به لحاظ زیاد شدن آمار دانش آموختگان، بر میزان فارغ التحصیلان بیکار افزوده شده است.
او درباره نرخ بیکاری فارغ التحصیان دانشگاهی گفت: بر اساس آماری که با استفاده از کد ملی آنها و وضعیت بیمه به دست می آید در مقاطع کارشناسی اشتغال ۶۰ درصد، در کارشناس ارشد ۷۵ درصد و در مقطع دکتری ۹۰ درصد شاغل هستند. هر دانش آموخته ای که بیمه داشته باشند از نظر ما شاغل محسوب می شوند. اشتغال فارغ التحصیان سال های ۹۵، ۹۶ و ۹۷ را خودمان نداریم اما انتظار داریم که سهم بیکاری بیشتر شود.

به گفته این مقام مسئول، علت بیکاری این است که در تربیت نیروی انسانی و گسترش مراکز آموزش عالی نیاز بازار کار را قرار ندادیم که ضعف است و نکته بعدی همخوانی مشاغل با تحصیلات فارغ التحصیان در دانشگاه ها است. در حالی که وزیر علوم معتقد است که در شرایط فعلی فضای ذهنی مدرک گرایی تعدیل شده اما همچنان در سطح جامعه شاهد گرایش به مدرک گرایی هستیم و عده ای حاضرند فقط برای داشتن مدرک به دانشگاه بروند.

اما سکان دار وزارت علوم در اظهاراتی همچنین معتقد است که افراد از روی بیکاری به سمت حضور در دانشگاه ها می رفته اند و الان این شرایط تغییر کرده و نتیجتا نباید شاهد بیکاری گسترده بود. در میانه تمام اتهام ها برای علت بیکاری فارغ التحصیلان همچنان عده ی کثیری علت این بی کاری را سیاست های وزارت علوم و نحوه اداره دانشگاه ها خوانده اند و در مقابل دانشگاه ها خودشان را متولی تامین شغل فارغ التحصیان نمی دانند و اقدام به جذب دانشجو در رشته هایی می کنند که بازار کاری ندارد و به عبارتی چرخ تولید بی کاران را به این وسیله به چرخش درمی آورند. بعد دیگر اشتغال جامعه و صنعت هستند که باید زمینه های این اشتغال را فراهم کنند.

اشتغال پذیری دانشجویان نزولی می شود

عیسی منصوری معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این باره گفت: حدود سال ۱۳۷۵ از نظر اشتغال‌پذیری عالی در ایران رشد داشتیم، اما بعد از آن با کاهش مواجه شدیم که نشان دهنده استفاده نکردن خوب ما از ظرفیت‌های استاندارد کشور است.پیش بینی ما این است که شاخص اشتغال پذیری فارغ التحصیلان آموزش عالی در سال‌های آینده روند نزولی داشته باشد.

علت بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی توسعه بی رویه دانشگاه ها بود

محمد سعید سیف مدیر کل ارتباط با صنعت وزارت علوم تحقیقات و فناوری در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره ریشه های بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی گفت: آمار‌های مختلفی درباره بیکاری دانش آموختگان وجود دارد که متفاوت از یکدیگر هم هستند. وزارت کار آمار‌هایی متفاوت را اعلام می‌کند. ولی وزارت علوم از این جهت که به پایش وضعیت اشتغال دانش آموختگان توجه کند از سه سال گذشته شروع به اقداماتی کرده تا خود دانشگاه‌ها آمار فارغ التحصیلان مشغول به کار را استخراج کنند.

مدیر کل ارتباط با صنعت وزارت علوم علوم افزود: خوشبختانه این کار شروع شده و دانشگاه‌ها این اقدام را شروع کرده اند. آمار‌هایی که در دست داریم اطلاعاتی است که توسط خود دانشگاه‌ها بر اساس خوداظهاری به ما واصل شده است. به نظر می‌آید که به جز استخراج عدد و کمیت با استفاده از این آمار می‌توان در برنامه ریزی‌ها اقداماتی انجام داد.

او افزود: آخرین آماری بر اساس پایش سال ۹۹ در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری حدود ۵۰ درصد در کارشناسی، در ارشد ۶۵ درصد و در دکتری ۷۵ درصد است. این اطلاعات بر اساس خود اظهاری خود دانشجویان است. این آمار نسبت به سال‌های قبل خیلی تفاوت نداشته و به نسبت سال‌های قبل اشتغال دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری بهبود پیدا کرده است.

به گفته‌ این مقام مسئول، در یک و دو دهه اخیر با رشد کمی آموزش عالی مواجه بودیم که این تصمیم فقط از سوی وزارت علوم گرفته نشد بلکه به دلیل نیاز‌هایی بود که در جامعه شکل گرفته بود و جمعیت رو به فزونی که تقاضای اشتغال داشتند ایجاد شده بود.

فاجعه بیکاری دانشگاهیان تراژدی بی سرپرستی

در حالی که وزارت علومی ها آمار بی کاری را آنچنان بالا نمی دانند و معتقدند که نباید تمام فارغ التحصیلان را بی کار تصور کرد. بر اساس آماری که توسط وزارت علوم منتشر می شود بیش از نیمی از دانشگاهیان دارای شغل هستند و البته اذعان هم کرده اند که این آمار در سال های آینده فزاینده خواهد بود. با این وجود معضل اساسی نبود زیر ساخت های لازم برای اشتغال جوانان است.

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد نحوه ارزیابی اشتغال دانش آموختگان است و بسیاری از کارشناسان بر این اعتقادند که تعریف جمعیت شاغل در کشور ما با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد و آمار فارغ التحصیلان بیکار را باید از جنبه های وسیع تری مورد بررسی قرار داد. نگاهی به جمعیت فارغ التحصیلان بیکار در کشور ما و مقایسه آن با سایر کشورها نشان از وجود نواقص جدی در فرآیند جذب فارغ التحصیلان و مهیا نبود زمینه های بی کار گیری آنها دارد.