به گزارش عجب شیر پرس به نقل از ایرنا، با وجود اینکه طبق گفته کارشناسان هنوز قسمت محدود و در حد یک پانزدهم دستکند سامن کاوش شده، اما مجموعه‌ای بکر و دست نخورده برای گردشگران است که می‌تواند اقتصاد این منطقه را با حضور گردشگران داخلی و خارجی متحول کند.

گرچه وعده‌های مسوولان میراث فرهنگی که قول داده بودند مرحله نخست طرح گردشگری شهر زیرزمینی سامن برای بازدیدها مهیا شود، به درازا کشید و هنوز وعده آنان روی زمین مانده، اما با تمام کش و قوس‌های ایجاد شده در مسیر این طرح بزرگ گردشگری، گویی امسال پایان انتظار گردشگران برای ورود به این مجموعه تاریخی است.

این در حالیست که با وجود قرار گرفتن شهر زیرزمینی سامن در اولویت‌های بالای میراث فرهنگی، اما نبود اعتبار همیشه بزرگترین چالش این دستکند بوده و مسوولان مربوطه برای اخذ اعتبارات همواره در مسیر پایتخت در رفت و آمد هستند تا شاید بتوانند مابقی طرح گردشگری این مجموعه را که کمتر از ۲۰ درصد است را با جذب اعتبار تکمیل کنند.

طبق گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان تاکنون بیش از یک و نیم میلیارد تومان برای تملک ساختمان ورودی شهر زیرزمینی به منظور ساماندهی ورودی دستکند، ساخت و بازسازی این ساختمان، مرمت مجموعه و ادامه کاوش آن هزینه شده و یکی از اولویت‌های سازمان برای جذب اعتبار است.

گرچه علی مالمیر معتقد است برای افتتاح مرحله نخست طرح گردشگری شهر زیرزمینی سامن باید به صورت مشارکتی، جامعه محلی این شهر به ویژه شهرداری و شورای اسلامی شهر سامن به طور جد وارد عمل شوند و برای آزادسازی عرصه این مجموعه تلاش کنند و امکان کاوش برای مراحل بعدی مهیا شود.

شهر زیرزمینی سامن؛ شکوفایی اقتصاد جامعه محلی

با این اوصاف مدیر پایگاه دستکند سامن خبر از بازگشایی مجموعه در سال جاری داده و آن را یکی از اولویت‌های اداره کل میراث فرهنگی استان همدان عنوان کرده است.

علی خاکسار در این باره اظهار داشت: مجموعه آثار معماری دستکند زیرزمینی سامن در شهر کوچکی به نام سامن در جنوب شهرستان ملایر قرار دارد و یکی از آثار مهم تاریخی استان است.

وی افزود: این اثر در بستری از سنگ گرانیت به صورت دستکند ایجاد شده و تمام مجموعه در زیر معابر، منازل و ساختمان‌های اداری واقع شده که بین سه تا پنج هکتار وسعت دارد.

معاون گردشگری میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان با اشاره به کاوش‌های انجام شده در این مجموعه بیان کرد: این کاوش‌های باستان شناسی از سال ۱۳۸۶ آغاز شد و تاکنون ۶ فصل برنامه پژوهشی شامل شناسایی، پاک‌سازی، کاوش و پی‌گردی در کارگاه‌هایی در نقاط مختلف شهر و با فواصل متغیر از هم انجام شده که دستاوردهای بسیار ارزشمندی همچون شناسایی بیش از ۸۰ فضای کوچک و بزرگ که با راهروهای متعددی به هم ارتباط دارند، به همراه داشته است.

خاکسار ادامه داد: یکی از ویژگی‌های این مجموعه وجود تدفین‌ها و بقایای انسانی متعدد در کف فضاها است که با مطالعات انسان‌شناسی صورت گرفته، ویژگی‌های جنسیتی، سنین مرگ و تا حدودی مشخصه‌های نژادی و علل مرگ شناسایی شده است.

مدیر پایگاه دستکند سامن دومین ویژگی این شهر زیرزمینی را قرار گرفتن این مجموعه در بستری از سنگ گرانیت عنوان کرد و گفت: ایجاد مجموعه‌ای به این گستردگی در دوره‌های تاریخی، نیازمند تکنولوژی و ابزارهای بسیار پیشرفته‌ای بوده که سازندگان این مجموعه از آن بهره‌مند بوده‌اند.

خاکسار ادامه داد: این شهر زیرزمینی دارای ارزش‌های هنری، معماری و فناورانه منحصر به فردی است که در صورت بازگشایی آن به روی علاقه‌مندان و گردشگران، می‌تواند مورد توجه قرار گرفته و در راستای شعار سال منجر به جهش تولید و شکوفایی اقتصاد جامعه محلی، مهاجرت معکوس، سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال شود.

او یادآور شد: به همین منظور طرح ساماندهی، حفظ و احیای مجموعه دستکند سامن تهیه شده و با اولویت‌های تعیین شده بخش‌هایی نیز اجرا شده است.

معاون گردشگری میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان بیان کرد: این طرح شامل مرمت، ساماندهی و تثبیت ساختار سنگی مجموعه، مرمت، حفاظت و تثبیت اسکلت‌ها و بقایای استخوانی انسانی، مرمت و احیای ورودی اصلی مجموعه، طراحی و ساخت ویترین‌های مناسب برای نمایش تدفین‌های و اشیای مکشوفه، طراحی و اجرای نورپردازی مجموعه است.

خاکسار گفت: بازگشایی مجموعه در سال جاری از اولویت‌های اداره کل میراث فرهنگی استان است و به تازگی نیز مرحله جدید مرمت و ساماندهی مجموعه به منظور آماده‌سازی برای بهره‌برداری آغاز شده است.

وی خاطرنشان کرد: این اقدامات با بهره‌گیری از اعتبارات ابلاغی دفتر امور پایگاه‌های وزارت میراث فرهنگی با حدود ۲۰۰ میلیون تومان آغاز شده است.

مدیر پایگاه دستکند سامن ادامه داد: برنامه مرمتی فعلی شامل پاکسازی و تخلیه آوار و خاک‌های مازاد فضاهای داخلی، ساماندهی ورودی اصلی مجموعه، مرمت و اجرای سقف تخریب شده بر اثر بارندگی‌های اوایل امسال، احیای راه دسترسی خروجی مجموعه و کف‌سازی و بهسازی مسیرها برای بازدیدکنندگان است.

تکمیل طرح گردشگری دستکند سامن نیازمند ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار

حدود ۱۳ سال است که از کشف دستکند سامن آن هم به صورت اتفاقی در سال ۱۳۸۴ و در جریان حفاری‌های فیبر نوری شرکت مخابرات می‌گذرد و با وجود ۶ فصل کاوش در این مجموعه، ظرفیتی نهفته و ناشناخته هنوز در درون این شهر زیرزمینی پنهان است و ادامه کاوش‌ها و گردشگرپذیر شدن آن تحولی عظیم در رونق اقتصادی، اشتغال و صنعت گردشگری استان ایجاد خواهد کرد.

در حالیکه فرماندار ویژه ملایر تکمیل شهر زیرزمینی سامن را یکی از ضرورت‌های سند راهبردی توسعه این شهرستان و یکی از طرح‌های اقتصاد مقاومتی در سال جهش تولید قرار داده و بر این باور است که با اجرا و تکمیل چنین طرح‌های ارزشمندی، ملایر می‌تواند از معبر گردشگری به مقصد گردشگری تبدیل شود.

با این وجود تمام هم و غم مسوولان میراث فرهنگی استان همدان و ملایر و مدیران محلی شهر سامن گردشگرپذیر شدن این مجموعه و جلوگیری از تخریب و آسیب‌های احتمالی به آن است تا بتوان این اثر مهم تاریخی را که در ۲۷ فروردین سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، حفظ کرد و این بستر ناب گردشگری روی خوش خود را به گردشگران در نقاط مهم جهان نشان دهد.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر نیز به ایرنا گفت: مجموعه دستکند سامن جزء طرح‌های سند راهبردی توسعه شهرستان و از اولویت‌های میراث فرهنگی برای افتتاح است.

ابراهیم جلیلی با بیان اینکه نه از ردیف ملی و نه استانی اعتباری به این مجموعه اختصاص داده نشده بیان کرد: امسال اعتباری حدود ۱۵۰ میلیون تومان از ردیف اعتبار ملی به صورت اوراق ۱۴۰۱ به شهر زیرزمینی سامن اختصاص داده شد که اقدامات لازم همچون ترمیم فضای داخلی با همین مبلغ شروع شده است.

وی اظهار داشت: تکمیل و بهره‌برداری از مرحله نخست طرح گردشگری دستکند سامن حداقل ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز دارد و باید از اعتبارات امسال شهرستان به آن اختصاص داده شود.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر گفت: در حال حاضر طرح دستکند سامن فعال است و در حال پیگیری برای اخذ اعتبارات ملی و استانی برای تکمیل طرح گردشگری این مجموعه هستیم.

جلیلی ادامه داد: بر اثر بارندگی‌های امسال بخشی از سقف شهر زیرزمینی سامن ریخت که در حال مرمت فضای داخلی، قسمت پوششی سقف و پاک‌سازی قنات مرتبط با این مجموعه و جابجایی تیرهای برق هستیم.

وی تاکید کرد: تکمیل ورودی و خروجی مرحله نخست طرح گردشگری دستکند سامن و ساختمان پایگاه به عنوان یک اولویت مهم، اعتبار می‌خواهد و در صورت تامین اعتبار امسال این مجموعه گردشگرپذیر می‌شود.