عجب شیر پرس - دکتر کبری ناموران دارای دکترای تخصصی در رشته مشاوره خانواده و ازدواج از دانشگاه خوارزمی تهران که عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و رئیس هیئت مدیره شرکت تعاونی سلامت روان یاوران رشد تبریز بوده و 15 سال سابقه فعالیت در حوزه روانشناسی و ارائه صدها مورد سخنرانی و کارگاه در زمینههای ازدواج، خانواده، نوجوان و سلامت روانی برخوردار است، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار ما به تشریح مسائل مهم جامعه از منظر روان شناختی و مشاوره پرداخته است که مشروح آن ذیلا به خوانندگان محترم روزنامه عجب شیر تقدیم می گردد:
در رابطه با جمله معمار زندگی خود باشیم با تکیه بر روانشناسی نظرتان چیست ؟
بر اساس نظریه رشد اخلاقی کلبرگ و رویکرد وجودی، اوج رشد یک انسان زمانی است که بتواند ارزشهای خود گزیده ای داشته و بر اساس آن زندگی کند، نه اینکه بطور کورکورانه از دیگران تقلید کرده و زندگی خود را طبق نظر آنها تنظیم کند. ما در برابر گذشته، غریزه و محیط خود مجبور نیستیم. شاید محدودیت هایی در زندگی داشته باشیم ولی باید بدانیم که در بستر محدودیتها آزادی انتخاب داریم. یعنی ما به دلیل اینکه انسان هستیم میتوانیم تصمیماتی بگیریم و شرایط زندگی گذشته خود را تغییر دهیم، میتوانیم غرایز خود را کنترل و مدیریت بکنیم و میتوانیم با وجود مشکلاتی در زندگی تصمیمات متفاوتی بگیریم و اقدامات سازنده تری انجام دهیم. ما میتوانیم ارزشها و باورهای بسیار مهمی که بر اساس آنها عمل میکنیم، خودمان انتخاب کنیم. البته با توجه به اینکه انسان کاملی نیستیم برای انتخابهای خود باید تکیه گاههای محکمی داشته باشیم و از این جهت است که استناد کردن به نگرش انسان هایی مثل خودمان میتواند خطر خطاپذیری و بی معنایی به همراه داشته باشد. چرا که ممکن است وقتی عمرمان به پایان میرسد و با توجه به اینکه مسیر زندگی یکطرفه است و راه برگشت ندارد، به این نتیجه برسیم که عمرمان تلف شده و بی ارزش بوده است. بنابراین تکیه گاههای معنایی و ارزشی ما بهتر است مجموعههای فکری متعالی (و در رأس آنها مجموعههای دینی) و انسانهای متعالی (و در رأس آنها معصومین) باشد؛ تا به گفته فرانکل بنیانگذار معنا درمانی، بتوانیم ارزشها و معانی متعالی تری برای خود برگزینیم و اساسا با توجه به اینکه ادیان الهی مجموعههای ارزشی مطمئن تری نسبت به نگرشها وتئوریهای انسانی هستند، میتوانند بهترین تکیه گاه در انتخاب ارزشهای متعالی و درمان ترس از بی معنایی ما باشد. معمار زندگی خود بودن یعنی اینکه در بین دیگران و البته با تکیه بر ارزشهای متعالی تر، هستی ارزشمندی برای خود بسازیم و فرصتها و بزنگاههای زندگی مان را با تکیه بر تفکرات و ارزشهای سست آدم هایی مثل خودمان از دست ندهیم و حتی افکار و ارزشهای دیگران را با همان مجموعههای محکم ارزشی تطبیق و ارزیابی کنیم و در نهایت مسئولیت انتخاب هایمان را به عهده بگیریم. خلاصه اینکه ما وقتی معمار زندگی خود خواهیم بود که با آگاهی عمیق نسبت به واقعیتهای وجودی مثل مرگ، انتخاب مسئولانه و لزوم اجتناب از بی معنایی در زندگی، با وجود محدودیت ها، مسیر زندگی خود را با تکیه بر ارزشها و معانی متعالی تر خودمان انتخاب کرده و آن را تا پایان فرصت کوتاه زندگی در دنیا ادامه دهیم و گرنه امکان جبران و فرافکنی اشتباهات به دیگران عملا وجود ندارد.
نقش مشاوره در زندگی امروزی چقدر اهمیت دارد ؟
انسان برای اینکه با چالش ها، تعارضات و مشکلات زندگی خود کنار آمده و برای مسایلش راه حل پیدا کند و از بروز مشکلات در آینده پیشگیری کند، نیاز همراهی فردی دارد که در زمینه مسائل مشاوره و روان شناختی دارای تخصص بوده و میتواند با استفاده از دانش، تخصص و تجربه خود در ساختن زندگی به او کمک کند.
سیستم مشاوره آنلاین چیست و چه اثرات مثبت یا مخربی میتواند داشته باشد؟
مشاورههای آنلاین یا مجازی با توجه به چند عامل میتواند خطرناک باشد مهم ترین آنها این است که امکان بررسی صلاحیت مشاور یا درمانگر در اکثر موارد وجود ندارد و اصالت مدارک و اطلاعات هویتی و صلاحیتی فرد مدعی تخصص ممکن نبوده، ممکن است زیر سوال باشد. یعنی فردی که در این فضاها خود را با نام و نشانی خاص، فوق لیسانس یا دکتری در یکی از رشتههای روانشناسی و مشاوره معرفی میکند ممکن است اصلا هویتش زیر سوال بوده، چنین مدارک تحصیلی را نداشته یا صلاحیت حرفه ای لازم را از طرف سازمان نظام روانشناسی و مشاوره نداشته باشد. از سوی دیگر در این فضاها امکان ارزیابی عینی و رابطه چهره به چهره حضوری وجود نداشته و ممکن است فرآیند مشاوره آن طور که باید پیش نرود. مسائل مالی و دریافتیهای خارج از قاعده کم و زیاد هم که هر دو تخلف محسوب میشود جای خود دارد.
چگونه مشاور متخصص در حوزه مورد نیاز خود را پیدا کنیم؟
عزیزانی که میخواهند متخصص در حوزه روانشناسی و مشاوره پیدا کنند، اولا توجه کنند که فرد تحصیل کرده در سطح تحصیلات تکمیلی (ارشد و دکتری) رشتههای فوق باشند. ثانیا متخصص مورد نظردارای صلاحیت حرفه ای و پروانه تخصصی از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره داشته باشد. ثالثا در زمینه مشکل فرد مورد نظر، تخصص، دانش و تجربه لازم را داشته باشد. همه موارد فوق از طریق بررسی رزومه و سوابق تخصصی کارشناس مورد نظر و خصوصا مراجعه به محل کار و رویت تابلو و مستندات قانونی لازم که قاعدتا باید در معرض دید مراجعان نصب شود، خصوصا پروانه تخصصی، میتوان بدست آورد.
ازدواج سفید چیست و به عنوان یک متخصص نظرتان نسبت به ازدواج سفید چه میباشد؟
با توجه به اینکه انسان بر خلاف حیوان، به واسطه داشتن عقل قدرت تشخیص و بازداری اخلاقی پیدا کرده، لذا قراردادهای اجتماعی برای اعتلای زندگی انسان تنظیم شده است. ازدواج هم یک قرارداد اجتماعی است که رابطه بین زن و مرد را ضمن برآورد نیازهای آنها قاعده مند میکند. بنابراین هرقاعده ای غیراز این اعم از ازدواج سفید و ... نقض قراردادهای اجتماعی و تنزل زندگی انسانی به سطح حیوانی است و مورد تایید بنده و بسیاری از کارشناسان امر نمیباشد.
فرق روان شناسی با مشاوره در چیست، بیان بفرمایید؟
روانشناسی به عنوان علم مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی در برگیرنده گرایشهای متعددی است که مشاوره نیز به عنوان کاربردی ترین گرایش روانشناسی که بیشتر نقش حل مساله، حل تعارض و پیشگیری را دارد در نظر گرفته میشود و امروزه سازمان نظام روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران با در گرفتن هر دو واژه، شکافهای قبلی موجود بین دو رشته را از میان برداشته و روان شناسان و مشاوران را در خدمت در راستای ارتقاء سلامت روان جامعه متحد کرده است.
در مورد فعالیتها و اثر بخشی مرکز مشاوره یاوران رشد توضیح دهید ؟
مرکز مشاوره و خدمات روان شناختی یاوران رشد تبریز از سال 1388 تاسیس شده و، وابسته به شرکت تعاونی یاوران رشد ( 6485 ) تبریز میباشد که به صورت گروهی و تیمی انواع خدمات مشاوره و روانشناسی را در اکثر گرایشها و حوزههای مربوط به مشکلات مراجعان اعم از مشاوره ازدواج، خانواده، کودک، نوجوان، تحصیلی، شغل و سلامت روانی ارائه میدهد. هم اکنون این مرکز با در اختیار داشتن 20 نفر مشاور و روان شناس در سطح کارشناسی ارشد و دکتری در همه گرایشهای تخصصی و با مسئولیت اینجانب صبح و بعد ازظهر با دید درمان تیمی، در مرکز شهر برای ارائه خدمات مربوطه دایر میباشد. در مورد اثربخشی خدمات هم استقبال مراجعان و آمار نسبتا بالای کارکرد ماهانه مرکز، بدون هزینههای تبلیغاتی خاص موید این مطلب میباشد.
اگر صحبت خاصی دارید که به ذهنتان میرسد، لطفا بیان نمائید ؟
در اینجا لازم میدانم به جامعه و مخاطبان شما عرض کنم که برای آشتی کردن با خدمات مشاوره و روان شناسی به چند مطلب توجه کنند: اولا هیچ انسانی کامل نیست پس ادعای کمال، یک دروغ بزرگ است که به خود میگوییم. بنابراین حداقل یک درصد به دانستههای خود شک کنیم و نیاز به کارشناسانی که علم و تجربه لازم برای کمک به ما در مسائل زندگی مان دارند، را جدی بگیریم . ثانیا هر کسی در یک زمینه تخصص دارد و داشتن یک مدرک تحصیلی در یک زمینه مانند علوم پزشکی، فنی و مهندسی، علوم انسانی و ... نمیتواند به معنای تخصص در زمینه روان شناسی و مشاوره باشد. بنابراین چنین ادعایی هم میتواند یک دروغ و بی اصالتی بارز باشد که برخی دارند و باید بیاموزیم و باور کنیم برای هر کاری باید به متخصص آن مراجعه کنیم. ثالثا اگر بنابر تقلید و الگو برداری از جوامع غربی باشد بجای مسائل صوری و ظاهری، به قواعد خوب و مفید آنها مثل داشتن مشاور خانواده و تحت نظر مشاور بودن در کل زندگی را از آنها الگو برداری کنیم. رابعا اینکه بهای هزینههای بالای خدمات مشاوره را متوقف کنیم، چون در خیلی از محلها هزینههای بالایی میکنیم که نقش زیادی در زندگی و سعادت ما ندارند، اما با اهمیت دادن به معماری زندگی خود و دریافت کمک کارشناسانه در این زمینه هزینه کردن برای مشاوره قاعدتا باید در اولویت قرار گیرد. و نهایتا اینکه اگر یکی از همکاران ما خدمات نامناسبی ارائه داد ضمن اینکه در انتخاب مشاور نکاتی که قبلا عرض کردم باید رعایت کرده و مشاور و روانشناس مناسبی برای خود برگزینیم، اگر مشاور با صلاحیت حرفه ای هم مداخله ای انجام داد که از نظرشما درست نبوده، هر دو احتمال وجود دارد: ممکن است ارزیابی شما درست نباشد یا مداخله ایشان واقعا اشکال داشته باشد. در هر صورت از افراد ذیصلاح قانونی میتوان برای بررسی موارد خاص کمک گرفت.