ابتدا از صادرات و واردات چرم بگویید. بیشترین محصولات تولیدی ما به کدام کشورها صادر می‌شود و اغلب از چه کشورهایی واردات داریم؟
دو نوع چرم داریم. یکی چرم سنگین است که از پوست گاو و گاومیش حاصل می‌شود و دوم، چرم سبک که از پوست گوسفند و بز به دست می‌آید. قبل از تحریم‌ها به 12 کشور دنیا از اسپانیا و ایتالیا گرفته تا چین و کامبوج چرم تکمیل شده گاوی صادر می‌کردیم. بعدها این صادرات با مشکلاتی مواجه شد و اکنون صادرات ما به کشورهای ارمنستان، آذربایجان، اوکراین، روسیه و ترکیه است و میزان اندکی به صورت کراست به ایتالیا صادر می‌شود. منتها چون صنعت چرم یک صنعت واسط است اگر چرم تولید شده تبریز را که در قالب کفش به خارج صادر می‌شود، محاسبه کنیم هم تعداد کشورهای وارد کننده چرم از تبریز و ایران و هم حجم صادرات بسیار بیشتر از این میزان خواهد بود. در مورد واردات هم باید بگویم که در حال حاضر واردات چرم از کشورهای دیگر نداریم چون تولید داخل نیاز کشورمان را به خوبی تامین می‌کند ولی برخی از اقلام خاصی از چرم از ترکیه و آن هم به صورت قاچاقی وارد ایران می‌شود.

جالب است. بعد از برجام صادرات ما بجای افزایش با کاهش مواجه شده است. پیام این موضوع چیست؟
در طول فعالیت دولت گذشته قیمت چرم در ایران متاثر از تورم وحشتناک آن سال ها، نرخ بالای سودهای بانکی، افزایش قیمت مواد اولیه شیمیایی مورد نیاز در کارخانه‌ها و عوامل دیگر به شدت بالا رفت. ما شرایطی را هم تجریه کردیم که قیمت تمام شده چرم تولیدی در تبریز 50 درصد بالاتر از قیمت جهانی چرم شد و لذا توان صادراتی ما کاهش پیدا کرد. مشکل تا جایی پیش رفت که نه تنها توان صادراتی خود را از دست دادیم بلکه برای عرضه به بازار داخلی هم با چالش هایی مواجه شدیم.

پس می‌توان این گونه تفسیر کرد که حال صنعت چرم ما خوب نیست. قبول می‌کنید؟
همواره یک خطای استراتژیک در کشورمان وجود داشته و نهادینه شده است و آن این که فکر می‌کنیم نفع ملی ما در صادرات است. بله، این که صادرات خوب است و به رشد اقتصادی کشورمان کمک می‌کند قبول است و نباید تردیدی در این زمینه داشت اما به نظر من مهم تر از صادرات، ممانعت از واردات کالایی است که در کشور خودمان تولید می‌شود. تصور کنید اگر چرمشهر تبریز نبود باید برای واردات چرم مورد نیاز مثلا هشت میلیون فعال صنعت کفش باید از کشور ارز خارج می‌کردیم و واردات چرم داشتیم. ما در اتحادیه چرم استان این استراتژی اصولی را دنبال می‌کنیم که جلوی واردات چرم را بگیریم و سپس به فکر صادرات باشیم. همین الان به خاطر کمبود پوست گاو 60 تا 70 درصد ظرفیت کارخانه‌های چرم سازی ما در تبریز از چرخه تولید خارج شده است. البته این کاهش ظرفیت ارتباط مستقیمی با اقتصاد مردم دارد زیرا گاو مثل سال‌های گذشته ذبح نمی‌شود چون اغلب مردم پولی برای خرید گوشت ندارند یا حداقل خرید گوشت در اولویت آن‌ها نیست. با این اوصاف الان نیازمند واردات پوست خام گاوی هستیم و باید برای وارد کردن پوست خام ارز از کشور خارج شود.

شما به نوعی مسئولیت صنف چرمسازان تبریز و استان را بر عهده دارید. برای رفع مشکل کمبود پوست خام گاوی و رونق دوباره واحدهای تولیدکننده چرم چه تدبیری اندیشیده اید؟
متاسفانه سازمان دامپزشکی کشور به صورت غیرقانونی و بدون ارائه دلیل، مانع از وارد کردن پوست خام گاوی است. حرف ما این است که چرا نمی‌توانیم از کشورهایی که گوشت گاو وارد می‌کنیم، پوست را هم وارد کنیم.

دلیل سازمان دامپزشکی چیست؟ به صورت جدی موضوع را پیگیری هم کرده اید؟
با مسئولان زیاد صحبت کرده ایم که حتی گاو زنده وارد شود و هم از پوست و هم از گوشتش استفاده کنیم ولی متاسفانه دامپزشکی موافقت نمی‌کند. جالب اینجاست که هیچ مستند قانونی هم برای مخالفتش ارائه نمی‌کند.

بپذیرید که این، حرف قانع کننده ای نیست. بهرحال مخالفت دامپزشکی مبنایی دارد.
ما هم خواهان واردات حیوانات بیمار نیستیم چون قبل از همه، خودمان در ارتباط با پوست هستیم. ما خواهان شفاف شدن ضوابط قانونی واردات هستیم و اینکه سازمان دامپزشکی کشورهایی را که ما می‌توانیم از آن واردات انجام دهیم و هم ضوابط بهداشتی و دلیل رد درخواست‌های ما را کتبی اعلام کنند.

اجازه بدهید از این موضوع عبور کنیم. همیشه این سوال در اذهان افکار عمومی بوده که چرا چرم تکمیل شده در چرمشهر تبریز قبل از تبدیل شدن به محصول نهایی همانند کیف و برخی محصولات دیگر به خارج از کشور صادر می‌شود. دلیل این امر چیست؟
استحضار دارید که چرم مورد نیاز در تولید کفش‌های چرمی صادراتی ایران به خارج از کشور به ویژه عراق از تبریز تامین می‌شود اما بهتر است بدانید که چرم سازی حرفه ای جدا از صنعت کفش سازی یا کیف و محصولات دیگر است. اساساً رسالت ما تبدیل پوست فسادپذیر گاو و گوسفند به پوست مقاوم یا چرم است.

مهم ترین مشکل صنعت چرم استان را در چه می‌بینید؟
همین مقوله واردات پوست خام گاوی که شرح دادم، مهم ترین مشکل ماست. نیاز به نوسازی و بهسازی ماشین آلات مورد استفاده در صنعت چرم، مشکل دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. با چرمسازان ایتالیایی ارتباط نزدیکی داریم و حتی تفاهم نامه همکاری هم داریم. آن‌ها می‌گویند ایران در ردیف 10 کشور نخست برتر صنعت چرم دنیاست ولی به خاطر تحریم‌ها تکنولوژی ماشین آلات مورد استفاده ما فرسوده است و باید دولت با کمک، زمینه حل و فصل این مشکل مهم را هم فراهم کند. بهتر است بدانید در کشور ترکیه 50 درصد هزینه خرید و نصب ماشین آلات حوزه چرم و در بنگلادش تقریباً 100 درصد این هزینه را دولت تامین می‌کند ولی در ایران وقتی از جیب خودمان، دستگاه و ماشین آلات را می‌خریم برای وارد کردنش در گمرک و مراحل بعدی به مشکل برمی خوریم! البته کل صنعت گرفتار است و صنعت چرم گرفتاری‌های زیادی دارد.
این وضعیت برای استان و شهری که مهد صنعت چرم ایران است و به زودی صدمین سال تاسیس نخستین کارخانه چرم ایران در تبریز را گرامی خواهیم داشت، نیست. برای فعالان صنعت چرم دنیا سیستم بکار گرفته شده در کارخانه چرم خسروی به عنوان نخستین کارخانه چرم ایران بسیار جذاب است و هنوز بنای این کارخانه سرپاست و تا حدود چهل سال قبل هم فعال بود و تولید داشت.
یکی دیگر از مشکلات اصلی ما چک‌های برگشتی و بازگشت تقریباً یک و نیم ساله سرمایه از صنایع پایین دستی مثل کفش هست که صنعت چرم را دچار کمبود شدید نقدینگی کرده است.

به تازگی آقای استاندار از چرمشهر دیدار کرده بودند. این جلسه و جلسات مشابه را چکونه ارزیابی می‌کنید؟
این دیدار خیلی خوب و مفید بود. با این دیدار و البته مساعدت همیشگی آقای استاندار مانعی برای فعالیت صنعت چرم در استان نداریم و بزرگ ترین مشکل ما یعنی مخالفت با واردات پوست خام گاوی با تهران ارتباط دارد. عقیده داریم باید اختیار واردات پوست خام گاوی را همانند واردات وت بلو به استان‌ها تفویض کنند.

می توان بین صنعت چرم و اقتصاد مقاومتی رابطه ای برقرار کرد؟
معتقدم سیاست‌های اقتصاد مقاومتی سیاست‌های بسیار خوب و راهگشایی است اما برخی از قوانین نظیر قانون فضای کسب و کار بعضا در مغایرت با این سیاست هاست. درست است که قانون فضای کسب و کار مصوبه مجلس است ولی باید قبول کنیم که در فضای کسب و کار ایران رقابت مفهومی ندارد. با این اوصاف شخص خودم با همکاری چند شریک دیگر به زودی کارخانه چرمی را افتتاح خواهیم کرد که شاید مصداق اقتصاد مقاومتی به حساب آید.

از شمار اعضای اتحادیه هم می‌توانید اطلاعاتی بدهید؟
چرمشهر در حال حاضر 270 واحد کوچک و بزرگ را د رخود جای داده است و حدود شش هزار کارگر هم در این مجموعه اشتغال دارند. همان طور که عرض کردم صنعت چرم صنعت واسطی است و چرمشهر تبریز 80 درصد چرم مورد نیاز صنعت کفش ایران را با هشت هزار واحد تامین می‌کند. بنابراین هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم از این صنعت ارتزاق می‌کنند.

برای تقویت حوزه آموزش چه تدبیری اتخاذ و اجرایی کرده اید؟
بزرگ ترین ظلم به صنعت چرم استان این است که دانشگاه یا دانشکده‌ای ندارد و تاسف بارتر این که هیچ از دانشگاه‌های کشور و استان رشته تحصیلی چرم را هم دایر نکرده‌اند. تا امروز با مراجع ذیصلاح بارها و بارها نامه نگاری و رایزنی کرده ایم اما دانشگاه هایی که در رشته‌های برق تا زنبورداری دانشجو پذیرش می‌کنند، ظاهرا رشته تحصیلی چرم جایگاهی ندارد.

چرا خود شما به فکر ایجاد یک موسسه آموزش عالی مرتبط با حوزه چرم نیفتاده اید؟
مشکل همین جاست. چرا باید اتحادیه چرم آموزشگاه یا دانشگاه تاسیس کند. مگر ما مالیات نمی‌دهیم، لذا وظیفه دولت است که پاسخگوی نیاز ما هم باشد. بیشترین فارغ التحصیلانی که ما در واحدهای چرم بکار می‌گیریم، دانش آموختگان کارشناسی شیمی هستند که بسیاری از آن‌ها متاسفانه بلد نیستند حتی با ساده ترین دستگاه‌ها هم کار کنند و انگار فقط فرمول‌ها را آن هم طوطی وار از بر کرده اند! در حالی که دولت باید تکنسین و کارشناس متخصص و فنی را تربیت کند. سوال من این است که مگر اداره کل آموزش فنی و حرفه ای و یا تامین اجتماعی موقع صدور و تمدید پروانه فعالیت و یا حق بیمه و وجوه مرتبط از ما نمی‌گیرد، چه عجب که یک دوره آموزشی مثلا ایمنی کار برگزار نمی‌کنند. به پرتغال و یا همین ترکیه و شهر قونیه نگاه کنید. در آنجا هنرستان‌های منسجمی فعالیت دارند که نیروی انسانی جوان تربیت می‌شود و حتی برخی از کارخانه‌ها دانش آموزان را وقتی وارد هنرستان می‌شوند، بورسیه می‌کنند. بنابر این باید در کشورمان وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دستگاه‌های مسئول دیگر به فکر تقویت آموزش‌های حوزه چرم باشند و نه اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان چرم.

در پایان مطلبی که پرسیده نشد و یا موضوعی که می‌خواهید طرح کنید را می‌شنویم.
امسال سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل است. همه مسئولان از ظرفیت تولید در اشتغال زایی و رونق صادرات می‌گویند ولی هیچ گونه حساسیتی به تحقق گفته هایشان ندارند. متاسفانه در ترکیب نمایندگان مجلس شورای اسلامی و یا شورای اسلامی شهر از جامعه تولید و صنعت عضوی نداریم. در جایگاه هایی که برای تولید و صنعت، قانون نوشته می‌شود، فقدان نیروی متخصص آسیبی می‌زند که الان می‌بینیم. ملاحظه می‌کنید که در ساختارهای موثر تصمیم ساز کشورمان جایگاهی برای صنعت تعریف نشده و در حقیقت صنعت چرم در تصمیمات کلان کشوری مظلوم واقع شده است.