به عنوان اولين سوال راه برون رفت کشور از بحران آب و انرژي را چه  ميدانيد؟
به نظر من کشور عزيزمان ، ايران به برکت داشتن امکانات بالقوه به لحاظ منابع تجديد پذير و وجود افراد متخصص و فرهيخته در اين برهه  از زمان که به دليل تغيير شرايط اقليمي ، کره زمين، با بحران کمبود بارندگي و خشکسالي مواجه است، در حل مشکلات و معضلات پيش رو سربلند و پيروز خواهد بود.من معتقدم  استان آذربايجان شرقي در راستاي کاهش مصرف آب و انرژي بخصوص در بخش کشاورزي و توسعه کشاورزي گلخانه اي جزو بهترين مکا نها در کره زمين است و روند رو به رشد و توسعه سطح زير کشت گلخانه اي در اراضي کشاورزي مؤيد اين موضوع است که بخش خصوصي با علم بر روشهاي اصلاح الگوي مصرف آب و انرژي و بهره گيري از دانش فني روز، روشها و تجارب موفق، در پروژهها ي اجرا شده در سطح استان به سرعت در حال رشد توليد محصولات کشاورزي به روش گلخانه اي ميباشد.

در حالي که روند کاهش  نزولات جوي، تراز آبهاي سطحي و زيرزميني ،  و مخازن  آب پشت سدها و همچنين خشک شدن تالابها و درياچهها از جمله تالاب قوريگل،  درياچه اروميه و... افکار نا اميد کننده اي را در ذهن و فکر شهروندان تداعي مينمايد، براي غلبه براين مشکلات چه راه حلي پيشنهاد مي نماييد؟
اگر اجازه بدهيد پاسخ به سوال شما را  را با ذکر يک مثال از پروژهاي موفق استان و شهر تبريز ادامه بدهم. در تأمين آب اراضي کشاورزي و فضاي سبز با توجه به نوع گونههاي کاشت شده در عرصه، در هر شيفت آبياري،  مدول آبياري تعريف ميشود که طراحان معمولاً مدول فوق را براي اراضي مسطح و حاصلخيز، براي يک ليتر در ثانيه به ازاي  هر هکتار در نظر ميگيرند. طراحي جنگل کاري اراضي شمالي شهر تبريز (عون بن علي) با سيستم آبرساني به ظرفيت  100ليتر در ثانيه  پيش بيني شده است.
با اين حساب ميبايست سطح زيرکشت در آن اراضي 100هکتار ميبود. اين در حالي است که براي اولين بار در سطح کلانشهرهاي کشور با باز چرخاني فاضلاب ،  تصفيه آن و بهره گيري از پيشرفته ترين تجهيزات کنترل هوشمند روي قطره قطره آب ، سطح زير کشت از هزار هکتار هم گذشته  و بدون کوچکترين کمبود آبي کاشت  درخت در اين کوهستان همچنان ادامه دارد.

لطفا توضيحات کاملي را در اين خصوص بيان کنيد ؟
اين عين واقعيت است  هر شهروند و گردشگري که از محل بازديد نمايد، متوجه خواهد شد که تفرجگاه عون بن علي نه يک فضاي گردشگري بلکه يک دانشگاه صنعت آب و انرژي است. استفاده از گابيون براي جلوگيري از سيلاب و نفوذ آب بر لايههاي زيرين خاک، اختلاط مواد سوپر جاذب با خاک به منظور جلوگيري از نفوذ آب به لايههاي زير ريشه و مرطوب نمودن خاک اطراف ريشه به مدت طولاني تر، نصب کنتور رطوبت در داخل خاک و کنترل قطره قطره آب در زمان آبياري با استفاده از تجهيزات تله متري و کنترل هوشمند آن،  نصب تصفيه خانههاي فاضلاب به روش بي هوازي در تمامي سرويسهاي بهداشتي انتقال فاضلاب تصفيه شده به پاي ريشه درختان غير مثمرو.... اهم کارهاي است که در حوزه اصلاح الگوي مصرف آب و انرژي انجام شده است.

با توجه به اينکه جنابعالي مولف کتابي هم هستيد  ضمن معرفي کتاب به مخاطبان محترم ، لطفا انگيزه خودرا درانتخاب موضوع کتاب تأليف شده  بيان کنيد؟
علاوه بر روشهاي به کار گرفته شده در پروژه تفرجگاه عون بن علي به عنوان جديدترين روش روي موضوع بهره گيري از انرژي خورشيدي به منظور تأمين انرژي الکتريکي و توليد برودت و ذخيره آن و سپس استفاده از ماده مبرد جهت سرد نمودن هوا و تقطير رطوبت موجود در هوا و استفاده از آن براي تأمين آب مورد نياز در مصارف کشاورزي،  کتاب ((فن آوريهاي خنک کنندههاي خورشيدي)) را تأليف و ترجمه نمودم.
مقدمه کتاب شرح  موفق ترين پروژه توسعه فضاي سبز کشور با مصرف آب 10 برابر کمتر از پروژههاي مشابه (تفرجگاه عون بن علي) ميباشد. بخش دوم کتاب ترجمه آخرين مرجع در خصوص مبردها و خنک کنندههاي خورشيدي است که  محاسبات اين سيستمها را در اختيار طراحان و سازندگان تجهيزات فوق قرار ميدهد. به اين ترتيب ميتوان با احداث گلخانه در وسط کوير بدون اجراي خط لوله آب تغذيه و خط انتقال برق و خط لوله گاز تنها با انرژي خورشيدي اقدام به توليد محصول کشاورزي نمود.

جنابعالي به عنوان کارشناس رسمي دادگستري بفرماييد آيا درسطح کشور و يا استان آذربايجان شرقي نمونه اي از پروژههاي موفق را سراغ داريدکه با تکنولوژي فوق اقدام به توليد محصول نموده باشد؟
روش استحصال آب به روش خورشيدي از اتمسفر ، روشي بسيار جديد بوده و هم اکنون تعدادي از  شرکتهاي دانش بنيان با اينجانب در تماس وتعامل هستند تا با بومي سازي تجهيزات پروژههايي را به سرانجام برسانند. اگر بخواهم مقايسه اي بين کشت سنتي و گلخانه اي داشته و نمونههاي از پروژههاي موفق را بيان کنم، شهرستان جلفا از استان آذربايجان شرقي در موضوع کشت گلخانه اي پيشرو بوده و در اين سايت گلخانه اي با بهره گيري از تجهيزات کنترل هوشمند و نرم افزار طراحي شده متناسب با کشت يک هکتار گلخانه با انشعابات آب 2/1 (يک و يک دوم اينچ) و يک مخزن  ذخيره 20000 ليتري (بيست هزار ليتري) تغذيه ميگردد که در آن گل رز توليد ميشود. شايان ذکر است در ديگر پروژههاي گلخانه اي بسته به نوع تجهيزات به کار رفته و ميزان بهره گيري از تکنولوژي پيشرفته بين 10 تا 30 برابر آب کمتر، در شرايط مساوي نسبت به کشت سنتي و غرقابي  ، مصرف ميشود.

اقدامات انجام شده  در خصوص احياء درياچه اروميه را چگونه ارزيابي ميکنيد و به نظر شما راه نجات آن چيست؟
واقعيت اين است که به دليل رشد جمعيت، توسعه کشاورزي و صنعت در تمامي شهرها و آباديهاي اطراف حوضه آبريز درياچه اروميه، بدون توجه به سند آمايش سرزمين، تعادل ترموديناميکي درياچه بهم خورده است. افزايش جمعيت باعث گرديد ه  چراي بي رويه دام در اراضي حوضه آبريز درياچه انجام پذيرد، لذا، تضعيف پوشش گياهي در مراتع،  منجر به فرسايش شديد خاک در زمان بارندگيها گرديده است .اطراف درياچه مملو از نمک و ترکيبات آهکي است. به عنوان مثال کوههاي اطراف شهرستان خوي ،تماماً سنگ نمک است. (در زبان آتراپاتگاني خوي به معني نمک است). و همچنين در 30 کيلومتري شهر تبريز شهر خواجه در کنار يک سازند نمکي عظيم قرار دارد. (خواجه در اصل خويچه به معني نمک زار کوچک ميباشد). فرسايش شديد خاک و بيرون زدن لايه هاي نمک و آهک و شتسشو و نهايتا انتقال آنها توسط رودخانه ها به درياچه اروميه باعث انتقال 10  ميليارد تن نمک در بستر درياچه شده و افزايش ميزان نمک باعث افزايش ظرفيت گرمائي و شدت تبخير درياچه گرديده است.
افزايش ميانگين دماي کره زمين ، شدت تبخير آب درياچه در اثر شورتر شدن آب و کاهش نزولات جوي تير خلاص را به حيات درياچه اروميه وارد نموده است. من معتقدم اقدامات به عمل آمده در خصوص  احياء درياچه اروميه مبني بر انتقال آب ورها سازي آن به بستر نمکي درياچه، کارساز نبوده و نخواهد بود. به عبارت ديگر رهاسازي آب تنها منجر به تبخير و از بين رفتن منابع محدود آب موجود خواهد شد.
 روشهاي قابل قبول و اجرائي به منظور کاهش آثار اين بلاي غيرطبيعي که متاسفانه به دليل عدم توجه به سندآمايش سرزمين رخ داده است به شرح زير ارائه ميگردد.
1- جلوگيري از ورود دام و احشام به مراتع و تخصيص بودجه به منظور توليد دام در اراضي وسيع و محصور که علوفه آنها به صورت مکانيزه توليد و در اختيار دامداران قرار گيرد.
2- تبديل اراضي محل توليد علوفه که به صورت غرقابي  با استفاده از آبهاي زيرزميني اطراف درياچه تغذيه ميشوند به کشت گلخانه اي که به صورت چهار فصل اقدام به توليد علوفه به روش کشت هيدروپوتيک نمايند.
لازم به ذکر است در هيچ مکان و کشوري در دنيا حتي در کشورهاي پرآب و پربارش دام به مراتع ورود پيدا نکرده و مراتع نابود نميگردند. دام در اراضي محصور پرورش يافته و علوفه مورد نياز آن به روش مکانيزه توليد و به محل پرورش دام حمل و مصرف ميگردند.
3- کنترل وکاهش برداشت آب از سفره هاي آب زيرزميني متناسب با توسعه کشت گلخانه اي و ابطال پروانه هاي بهره برداري صادره و پلمپ چاههاي غير مجاز فعال در اطراف و حوضه آبريز درياچه اروميه.
4- نصب  پنلهاي  خورشيدي در کوير اروميه مجهز به ازميرهاي عبور مايع مبرد در زير آنها (طبق محاسبات و مندرجات کتاب  «فن آوريهاي خنک کننده خورشيدي»)جهت استحصال آب از رطوبت موجود در هوا و تامين آب مورد نياز گلخانههاي خورشيدي.
پرواضح است توسعه گلخانه هاي خورشيدي و نصب پنلهااي خورشيدي در سطح وسيع روي اراضي کوير اروميه  مانع از گسترش طوفانهاي نمکي و هجوم آنها به شهرهاي اطراف خواهد گرديد.